بررسی تحمل به یخ‌زدگی گیاه همیشه‌ بهار (Calendula Officinalis) در مرحله رشد رویشی و زایشی

همیشه بهار گیاهی نسبتاً متحمل به سرما می‌باشد، ولی در برخی سال‌ها به دلیل شدت سرمای زمستان خسارت شدیدی به گیاه وارد می‌شود. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تنش یخ‌زدگی بر گیاه همیشه بهار به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی دو تاریخ کاشت (تابستان و پاییز) و 12 دماهای یخ‌زدگی (صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12-، 14-، 16-، 18-، 20-،22- درجه سانتی‌گراد) بودند. بذر گیاهان در تابستان (کشت اول) و پاییز (کشت دوم) در خزانه کشت شد و پس از رسیدن گیاهان به مرحله شش تا هشت برگی به گلدان‌های اصلی انتقال یافتند. پس از گذراندن دوره خوسرمایی در شرایط طبیعی، تنش یخ‌زدگی با استفاده از فریزر ترموگرادیان اعمال گردید. به‌منظور تعیین ثبات غشاء پلاسمایی درصد نشت الکترولیت‌ها از برگ گیاهان پس از یخ‌زدگی اندازه‌گیری شد و درصد بقاء بوته های همیشه بهار و رشد مجدد آن‌ها نیز سه هفته پس از قرار داشتن در شرایط بازیافت تعیین گردید. درصد نشت الکترولیت‌ها در برگ گیاهان کشت پاییزه به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از برگ گیاهان کاشت تابستان بود. بررسی درصد بقاء گیاهان در پایان دوره بازیافت نشان داد که گیاهان کشت پاییز درصد بقاء بیش‌تری از گیاهان کاشت تابستانه داشتند، اما از نظر ارتفاع، تعداد ساقه فرعی و اجزای زایشی، وزن خشک کل، وزن خشک اجزاء رویشی و زایشی گیاهان کشت تابستان برتر از آن‌ها در کشت پاییز بودند. اگرچه گیاهان دو تاریخ کاشت از نظر دمای 50 درصد کشندگی بر اساس درصد نشت الکترولیت‌ها (lt50el) تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشتند، اما از لحاظ دمای 50 درصد کشندگی بر اساس درصد بقاء (lt50su) و وزن خشک تفاوت معنی‌داری بین گیاهان کاشت تابستان و پاییز مشاهده گردید و lt50su و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک گیاه (rdmt50) به‌ترتیب در کاشت تابستان 6/18- و 3/11- درجه سانتی‌گراد و در کاشت پاییز 4/19- و 7/13- درجه سانتی‌گراد بود.