اثر زمان کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و صفات مورفوفیزیولوژیکی گیاه موسیر( Allium altissimum Regel) در شرایط آب و هوایی مشهد

موسیر (allium altissimum regel) یکی از گونه های دارویی و صنعتی مهم allium در ایران می باشد که از رویشگاههای طبیعی استحصال و تاکنون در زمینه تولید زراعی این گیاه اطلاعاتی وجود ندارد. این تحقیق به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مطلوب‌ درگیاه موسیر در قالب کرت های خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرت ها‌ی اصلی شامل تاریخ های کاشت در 4 سطح (بصورت کشت های پاییزه و بهاره) و کرت های فرعی شامل تراکم های بوته در 4 سطح بودند. تاریخ های مختلف کاشت شامل: کاشت در 25 مهر ماه، کاشت در 25 آبان ماه، کاشت در اول اسفند ماه و 25 اسفند ماه و تراکم های مختلف شامل: 6 بوته، 10 بوته، 14 بوته و 18 بوته در مترمربع بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که درصد تولید پیازهای دختری، قطر و وزن پیاز دختری در هر بوته، قطر و وزن پیاز های مادری در هر بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، تعداد کپسول در بوته، ارتفاع بوته، وزن خشک اندام های هوایی، عملکرد پیاز (وزن تر و خشک) و عملکرد دانه تحت تاثیر تیمارهای مورد آزمایش قرار گرفتند. کمترین عملکرد پیاز (وزن تر)(4/110 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت چهارم (25 اسفند) و تراکم 6 بوته در متر مربع و بیشترین عملکرد (8/594 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت اول (25 مهرماه) و تراکم 18 بوته در متر مربع تعلق داشت. بیشترین عملکرد دانه (09/25 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت اول (25 مهرماه) و تراکم 14 بوته در متر مربع و کمترین عملکرد دانه (46/3 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت چهارم (25 اسفند) و تراکم 6 بوته در متر مربع تعلق داشت. ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد پیاز(وزن تر) و وزن پیاز های مادری، تعداد پیاز مادری در بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، ارتفاع، وزن خشک اندام های هوایی، همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. بطور کلی به نظر می رسد در شرایط آب و هوایی مشهد کاشت موسیر در 25 مهرماه با تراکم 18 بوته در متر مربع برای تولید پیاز و تراکم 14 بوته در متر مربع برای تولید دانه عملکرد مطلوبی را تولید خواهد کرد. در جهت افزایش عملکرد تحقیقات بیشتری نیاز است.