بررسی اثر گرده‌افشانی مصنوعی گرده اینتگریما بر برخی خصوصیات کمی و کیفی میوه پسته رقم فندقی (Pistachio Vera L.) در استان خراسان

درختان پسته دوپایه هستند و گرده افشانی به منظور پر کردن مغز میوه ضروری است. به منظور بررسی اثر گرده‌افشانی مصنوعی گرده اینتگریما با استفاده از دو روش اسپری و قلم مو بر برخی خصوصیات کمی و کیفی میوه پسته رقم فندقی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در یکی از باغ های پسته آستان قدس رضوی واقع در شهرستان بردسکن در سال 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو روش گرده افشان اسپری و استفاده از قلم مو با پنج ترکیب آرد گرده و سه تکرار بودند. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که استفاده از گرده آزاد گونه اهلی اثرات مثبت معنی داری بر اکثر صفات نسبت به سایر تیمارهای گرده گونه اینتگریما دارد و به میزان زیادی تعیین کننده تشکیل میوه در پسته است. البته تیمار if4 (0.5 گرم گرده اینتگریما+ 0.25 گرم آرد) در صفت ریزش نهایی میوه با میانگین 7.50 درصد افزایش کمتری از لحاظ این صفت را در بین سایر تیمارهای آرد گرده  نسبت به شاهد نشان داد. همچنین در ارتباط با صفت خندانی در تیمار if4 به میزان 9.39 درصد نسبت به شاهد افزایش مشاهده شد در حالی که در تیمارهای  if1(2 گرم گرده اینتگریما+ 0.25 گرم آرد)، if2 (1.5 گرم گرده اینتگریما+ 0.25 گرم آرد) ، if3 (1 گرم گرده اینتگریما+ 0.25 گرم آرد) به ترتیب 42.21، 36.63، 17.49 درصد کاهش خندانی نسبت به شاهد مشاهده شد. در ارتباط با صفت پوکی تیمار if4 با میانگین 5.29 درصد کاهش کمتری از لحاظ این صفت را نسبت به شاهد نشان داد در حالی که در تیمارهای if1، if2، if3 به ترتیب 47.38، 38.08، 27.65 درصد افزایش پوکی نسبت به شاهد مشاهده شد. طبق نتایج روش گرده افشان اسپری نسبت به روش گرده افشان قلم مو در صفات مرحله دوم تشکیل میوه، مرحله نهایی تشکیل میوه، وزن تازه میوه، وزن تازه مغز و خندانی به ترتیب 1.45، 11.08، 1.15، 6.66، 7.93 درصد افزایش و در ارتباط با صفات ریزش میوه و پوکی به ترتیب 1.04 و 11.83 درصد کاهش نشان داد. در بررسی اثر متقابل روش گرده افشان × ترکیب آرد گرده، روش گرده افشان اسپری در تیمار if4 در صفات مرحله دوم و مرحله نهایی تشکیل میوه به ترتیب با میانگین 28.97، 63.41، 41.13 درصد نسبت به سایر تیمارها کاهش کمتری نسبت به شاهد نشان داد. همچنین در ارتباط با صفت پوکی در تیمار if4 در روش گرده افشان اسپری 41.13 درصد نسبت به شاهد کاهش مشاهده شد در حالی که سایر تیمارها نسبت به شاهد از لحاظ این صفت افزایش نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد بتوان با استفاده از تیمار if4 در روش گرده افشان اسپری تا حدودی باعث افزایش برخی صفات مانند خندانی و کاهش پوکی در باغ های پسته شد.

Effects of Artificial Pollination of Integerrima Pollen on some Quantitative and Qualitative Characteristics of Pistachio Nuts cv. ‘Fandoghi’ (Pistachio vera L.) in Khorasan Province

Introduction: Iran, is the largest producer and exporter of pistachio (Pistacia vera L.), among the major pistachio producing countries in the world including USA, Turkey, Italy and Greece. Due to the altered nature of the pistachio, the high yield of the pistachio is due to the fact that the environment is quite suitable and fertility of the female flowers is high. As the edible and consumable part of this fruit is its kernel, it is essential for brain formation, pollination and inoculated. Therefore, the aim of this study was to investigate the effects of artificial parent pollination of Integrima species on seed properties obtained by crossing with ‘Fandoghi’ pistachio cultivar and also to compare the effects of Integerrima pollen with domestic pistachio pollen on the quantity and quality of pistachio fruits and seeds. Materials and Methods: The experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications in one of Astan Qods Razavi pistachio gardens in BardsaskanAnabed city, 297 km from Mashhad during 20182019. Experimental treatments included two pollinator methods (spray and brush) and five flourpollen combinations. Each replicate had one tree and five branches that were selected from each tree with at least three to four flower buds. Four of them were controlled for pollination and one branch was considered for negative control. The branches were insulated by twolayer bags. The fruits were harvested in late summer and some quantitative and qualitative traits were measured. Results and Discussion: Analysis of variance showed that the effect of flourpollen blend on fruit formation of ‘Fandoghi’ cultivar in the first stage was significant (p≤0.01), but there was not a significant difference between the simple effect of their pollen and the interaction of their mixture and pollen (p≤0.05).  The amount of fruit formation in the second stage showed a significant difference with respect to the simple effect of flourpollen blend (p≤0.01) but there were no significant differences between the mixture and pollinator for simple and their interaction effects (p≤0.05). All of the simple and interactions effects of variations were significant (p≤0.01) on the final stage of fruits shape of ‘Fandoghi’ cultivar. Fruit loss was significantly (p≤0.01) affected by simple effect of flourpollen blend, but there was no significant difference (p≤0.05) of simple and interaction effects of their pollen between blend and pollen variations. None of the simple and interaction effects of variations were not significant on wet weight of fruit. No significant difference was observed between the effect of pollen and pollen interactions between the mixture and their pollen, and the effect of simple mixture of flourpollen show significant (p≤0.01).  The effect of pollen and flourpollen mixture on dehiscent was significant (p≤0.01), but the interaction of pollen in the mixture was not significant.   Correlation coefficients of traits under evaluation showed that there was a significant positive and negative correlation between different traits, so that the highest positive and significant correlation (88%) was observed between the second stage and the final stage of fruit formation.