تاثیر مالچ های آلی و غیرآلی بر تغییرات رطوبت، دمای خاک، هدایت روزنه ای و دمای برگ درختان پسته (Pistacia Vera L.) در اقلیم خشک و نیمه خشک

کاربرد انواع مالچ به عنوان یکی از روش های مدیریت خاک می تواند به طور قابل توجهی میزان تولید محصولات کشاورزی را در مناطق خشک و نیمه خشک که با محدودیت منابع آب مواجه هستند تحت تاثیر قرار دهد. به همین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال 1393 و 1394 در غرب شهر فیض آباد، استان خراسان رضوی بر روی دما، رطوبت خاک، هدایت روزنه ای و دمای برگ درختان پسته انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: m1 (پوشش پلی اتیلن سفید زیر خاک با برش عرضی)، m2 (پوشش پلی اتیلن سفید زیر خاک با برش دایره ای)، m3 (پوشش پلی اتیلن uv دار بر روی سطح خاک)، m4 (چیپس چوب)، m5(بقایای جو) و ck(شاهد) بود. نتایج نشان داد که میانگین درصد رطوبت خاک در طول دو سال آزمایش در کلیه مالچ ها به ویژه مالچ های پلاستیکی در مقایسه با شاهد بیشتر بود. در دو سال آزمایش در لایه 30-20 سانتی متری خاک، مالچهای m1، m2 و m3 با 35/2، 35 و 38/9 درجه سانتی گراد بیشترین و مالچ های m4، m5 و ck با 28/8، 29/6 و 32/8 درجه سانتی گراد کمترین میانگین دمای خاک را نشان دادند و در لایه 60-50 سانتی متری خاک نیز نتایج مشابهی مشاهده گردید. همبستگی صفات نشان داد که هدایت روزنه‌ای و دمای برگ به طور قابل توجهی تحت تاثیر دمای خاک قرار می گیرند، به طوری که افزایش دمای خاک تا 40 درجه سانتی گراد، در صورتی که سایر فاکتورهای خاکی و آب و هوایی محدودکننده نباشند، باعث بهبود این صفات می شود. همچنین نتایج نشان داد که تیمار m3 با وجود حفظ ذخیره رطوبت بالاتر به علت ایجاد دمای بالا در خاک و همچنین تقاضای بالای درختان برای جذب آب و عناصر غذایی در سال پرمحصول (1394) می تواند منجر به ایجاد تنش رطوبتی در خاک شود. از این رو می توان نتیجه گرفت که تیمارهای پلی اتیلن سفید به ویژه مالچ با برش دایره ای (m2) و مالچ های چیپس چوب و کاه و کلش جو به علت ایجاد دمای مطلوب برای رشد ریشه، حفظ ذخیره آب و هزینه کمتر گزینه های بهتری برای مدیریت آب در مناطق خشک و نیمه خشک با آبیاری سنتی و غرقابی می باشند.