تصحیح چند تصحیف و تحریف در قصیده نهزه الارواح و نزهه الاشباح خاقانی

خاقانی، شاعر بزرگ و نام‌آور قرن ششم، به‌راستی یکی از درخشان‌ترین چهره‌های ادب ایران است که به سرودن شعر پیچیده و دیریاب شناخته شده است. زبان ویژه شعر خاقانی، کاربرد انواع ترکیبات بدیع، آفرینش مضامین نو، کاربرد علوم زمانه در شعر، التزام به رعایت انواع آرایه‌های لفظی و معنوی، کاربرد تشبیهات و استعاره‌های دور از ذهن و کنایات و... ازجمله نکاتی است که با پیچیده‌کردن شعر خاقانی، آن را دور از دسترس همگان قرار داده است؛ افزون‌بر این نکات بخش درخور توجهی از دشواری‌های شعر این شاعر به سبب ضبط‌های نادرست اشعار اوست. در این جستار کوتاه سعی شده است تا یکی از قصاید شورانگیز خاقانی با عنوان «نهزه الارواح و نزهه الاشباح» از نظر تصحیفات نقد و بررسی شود. این قصیده نتیجه دومین سفر حج اوست و در آن از شور و احساسات حاجیان و وصف منازل کعبه از بغداد تا مکه سخن به میان آمده است؛ بی‌توجهی به ویژگی‌های سبکی خاقانی برخی از این تصحیفات و تحریفات را ایجاد کرده است و البته بخشی از آن با‌توجه‌به متون جغرافیایی، طبی، فقهی و... تصحیح‌پذیر است.

Correction of Some Distortions and Falsifications in an Ode of Khaqani with the Title "Nohzatol Arvah and Nozhat ul Ashbah'

Khaqani, the renowned and great poet of sixth century (AH)  is truly one of the most brilliant figures of the Persian literature  that is known for having the difficult  and onerous poetry. Of course, what that has wrapped Khaqani’s poetry is not only his own poetic language  and utilization of various forms of new combinations and creations of  neoteric contents and using sciences of  own period  and obligation to heeding literal and inward of  poetic  arts and  farfetched  similes and metaphors and allusions and etc. ; because a large part of the difficulty of his poetry is related to  incorrect texts of  his Divan. In this short article, it has been tried to review and  to evaluate distortions of  one of Khaqani’s sensational  odes (Qasidah) that called as ‘Nohzat ul Arvah and Nozhat ul Ashbah’ written  in his second traveling  to Hajj whose the poet  has described in it passion and senses of pilgrims and  has accounted habitations of traveling from Baghdad to Mecca .Some of these distortions and falsifications is related to neglecting stylistic features and some of them can be corrected by Geographic and medical and legal books, etc.