تاثیرپذیری متون عرفانی از افسانه های وهب بن مُنَبِّه

اسراییلیّات، اصطلاحی است که علمای اسلامی برای عقاید و داستان‌های خرافی‌ای به کار بردند که علمای اهل کتاب از قرن اوّل هجری درمیان مسلمانان رواج دادند. این افسانه‌های ساختگی، برخی از مفسّران و تاریخ نویسان بزرگ مانند طبری، یعقوبی، ابن‌اثیر و... را تحت تاثیر قرار داد. شاعران و نویسندگان ادب فارسی با متون تفسیری و تاریخی مانوس بوده‌اند و به همین سبب از این افسانه‌ها و احادیث ساختگی تاثیر گرفتند و ناخواسته مانند مفسّران و تاریخ‌نگاران در ترویج اسراییلیّات نقش اساسی داشتند. متاسفانه بخش اصلی این افسانه‌بافی‌ها درباره زندگی انبیاست. یکی از معروف‌ترین چهره‌های موثّر در گسترش اسراییلیّات، وهب بن مُنَبِّه است که بسیاری از داستان‌ها وافسانه‌های او درباره انبیا در نظم و نثر فارسی ازجمله متون عرفانی بازتاب فراوانی داشته است. گفتنی است بسیاری از این افسانه‌ها برخاسته از منابع یهودی و نصرانی است. نگارنده این جستار می‌کوشد تا با بیان ریشه و خاستگاه اصلی این افسانه‌ها پیشگاه مقدس انبیا را از این‌گونه اهانت‌ها پاک کند.