تکمله و نقدی بر تصحیح «کلماتِ علیّۀ غرّا» اثر مکتبی شیرازی

کلماتِ علیّۀ غرّا، اثری است از مکتبی شیرازی (حدود 865 – پس از 941 ق.) که بر وزن هفت‌پیکر نظامی گنجوی سروده شده است. این اثر ترجمۀ منظوم کلمات قصار امام علی(ع) است و شاعر در آن، صد کلمه از نثر اللئالی را برگزیده و پس از ترجمۀ هر سخن در یک یا چند بیت با حکایتی منظوم آن را شرح کرده است. این کتاب نخستین‌بار، در سال 1313 ش. به دست حسین کوهی کرمانی و براساس تک‎‌نسخۀ متعلق به ملک‎‌الشعرای بهار چاپ شد. این ویرایش ناپاکیزه و پرغلط است. تصحیح بعدی، به کوشش محمود عابدی سامان یافت و به سال 1378 ش. منتشر شد. محمود عابدی در این تصحیح، نسخۀ خطیِ اثر را در دست نداشته؛ تنها به اصلاح و ویرایش چاپ کوهی بسنده کرده‎‌ است. تصحیح اخیر اگرچه گامی رو به پیش است، هنوز نیاز به تکمیل دارد. این پژوهشگر در این گفتار، با در اختیار داشتن اصل نسخۀ متعلق به بهار و یک نسخۀ خطی دیگر از منظومۀ یادشده (که فشرده‎‌ای کامل از آن را در بر دارد) برخی خطاهای تصحیح عابدی را نشان داده و نیز کلمات مفقود از نسخۀ مبنای کار کوهی و عابدی را ذکر کرده است، تا بدین ترتیب مجموع صد کلمۀ کتاب (گلُ صدبرگ باغ مرتضوی) تکمیل شود.

a supplementary analysis and critique of maktabi shirazi’s correction of ’words aliyya ghurra’

aliyya ghurra is a work by maktabi shirazi (c. 865 - after 941 ad) written in the meter ofnezami ganjavi's seven bodies. this work is a translation of imam ali's precious sayings intoverse form. the poet selected one hundred words from al-laali prose and translated each sayinginto one or more couplets accompanied by a poetic anecdote. the book was first published in 1313ah by hossein kuhi kermani based on the only known manuscript belonging to malek al-shoarabahar.this initial publication was riddled with errors and inaccuracies. in the next attempt, mahmoudabadi published a corrected edition in 1999. however, abadi did not have access to the originalhandwritten manuscript and could only work with the flawed koohe edition. while abadi's correctionswere a step in the right direction, the text still requires further refinement. in this discourse, theresearcher had access to bahar's original manuscript, as well as another complete handwritten copy ofthe poem. by comparing these sources to koohe and abadi’s editions, the researcher identified theremaining mistakes in abadi's correction and noted the missing words from the earlier publishedversions in order to present a more comprehensive and accurate version of gol-e sad barg-e bagh-emorteza (the flower of a hundred leaves from the garden of morteza).