بررسی وجهیت بر اساس نظریه پالمر در سه داستان «پادشاهی فریدون»، «رستم و اسفندیار» و «پادشاهی یزدگرد»

وجهیت مقوله‌ای دستوری معناشناسی است که عملکرد آن، نشان ‌دادن جهان واقع و غیرواقع است. وجهیت بیان عقاید و واقعیت‌های ذهنی گوینده درباره‌ گزاره و ارزیابی محتوای آن است. فرانک رابرت پالمر از معناشناسانی است که وجهیت را در دو شاخه‌ «گزاره‌ای» و «رویدادی» بررسی کرده است. وجهیت گزاره‌ای شامل دو وجهیت «معرفتی» و «گواه‌نمایی» و وجهیت رویدادی شامل وجهیت «بایدی» و «توانمندی» است. هر زبان برای انتقال مفاهیم مختلفِ وجهی از سازوکارهای مختلفی استفاده می‌کند که توجه به آن از مقوله‌های مهم دستوری و معناشناسی است. با درنظرگرفتن این موضوع، در این پژوهش برآنیم تا علاوه‌بر توجه به بافت و معنا، «نشانگرها و ساخت‌های زبانی وجهی» را در سه داستان «پادشاهی فریدون»، «رستم و اسفندیار» و «پادشاهی یزدگرد» براساس نظریه‌ پالمر بررسی کنیم. حالت‌های مختلف وجهیت عبارت است از: شک و تردید، اطمینان، شرط، انواع گزارش، الزام و اجبار، تعهد و تهدید، آرزوها، ترس‌ها و پیش‌فرض‌ها، جملات پرسشی و منفی، تضمین و تاکید در ساخت‌هایی مانند افعال شناختی و ادراکی، حروف، صفت، قید، کنایه و جملاتی که بیانگر یک مفهوم کلی و پذیرفتنی هستند، مانند ضرب‌المثل‌ها. در این میان، توجه به فضاسازی برای القای مفاهیم وجهی نیز مهم است.

studying modality based on palmer’s theory in three stories of shahnameh: fereydun’s monarchy, battle of rostam and esfandiyar, and yazdegerd’s monarchy

modality is a semantic and grammatical category for the demonstration of the realis and irrealis worlds. it is the expression of speakers’ beliefs and mental realities on the proposition and its content evaluation. palmer divides modality into ‘propositional modality’ and ‘event modality’. the propositional modality includes two modes of ‘epistemic’ and ‘evidential’, and the event modality consists of ‘deontic’ and ‘dynamic’ modes. every language uses various grammatical and semantic modal operators in transforming concepts. in the present study, we investigated the linguistic modal structures and markers as well as the meaning and context in the three stories of shahnameh (i.e. fereydun’s monarchy, battle of rostam and esfandiyar, and yazdegerd’s monarchy) based on palmer’s theory. different modes of modality include speculative, assurance, conditionals, all types of reports, necessity, commissive and threat, wishes and fears, presuppositions, interrogative and negative statements, implication and assertion in the structures like perceptual and cognitive verbs, prepositions, adjectives, adverbs, allusion, and in the sentences expressing a general and acceptable concept such as idioms. here, considering the setting is very important in conveying concepts of modality. the linguistic devices in these three stories are divided into three groups based on their frequencies: verbs (56%); nouns, adjectives, and adverbs (27%); and prepositions (17%).