نقد دیوان چاپی شوکت بخارایی و لزوم تصحیح مجدّد آن

شوکت بخارایی یکی از شاعران مطرح اوایل قرن دوازدهم هجری شمسی و اواخر دوره‌ صفوی و سبک هندی است. کلیات اشعار او تنها یک‌بار چاپ و منتشر شده است؛ دکتر سیروس شمیسا با استفاده از دو نسخه‌ خطی، آن را تصحیح و چاپ کرد. در این مقاله به نقد توصیفی‌تحلیلی تصحیح شمیسا از دیوان شوکت بخارایی پرداخته می‌شود و با ذکر کاستی‌های آن، ضرورت تصحیح دوباره‌ آن به اثبات می‌رسد. استفاده از نسخه‌های محدود با توجه به نداشتن اطلاع از نسخه‌های موجود در داخل و خارج از کشور و اقدام به تصحیح بدون داشتن تمرکز و علاقه‌ باطنی به این کار باعث شده است تصحیح منظور کاستی‌هایی داشته باشد. برپایه‌ اظهار خود مصحح محترم و استفاده از دو نسخه و داشتن تفکر احیا و نجات از فنای اثری با رونویسی و سپردن آن به چاپخانه، نسخه‌ای فراهم آمده که غلط‌های بسیاری در آن راه یافته است و ازسویی تصحیح یادشده به‌دلیل استفاده‌نکردن از نسخ خطی موجود دیگر، صورت علمی و انتقادی نیز ندارد؛ همچنین فهرست کتاب مختصر و اثر بدون تعلیقات است. بنابر دلایل یادشده، به تصحیح دوباره‌ دیوان اهتمام ورزیدیم. برای این تصحیح از شش نسخه‌ خطیِ جدیدِ معتبرِ منتخب از 30 نسخه‌ خطیِ در دسترس استفاده شد. اشکالات موجود در تصحیح پیشین را که 360 مورد آن را یادداشت کرده بودیم با انتخاب شیوه‌ تصحیح بینابین زدودیم و نسخه‌ای کامل‌تر از آن و دیگر نسخه‌های در دسترس ارائه کردیم که مشتمل بر هفتاد و هفت غزل، یک قطعه، پنج رباعی و صد و پنجاه و شش تک‌بیتی اضافی است.

Criticism of Shukat Bukhari’s printed court and its need to be rectified

Shawkat Bukhari is one of the prominent poets of the early twelfth century (LH) and of the late Safavid and Indian style whose poetry was only once edited and published by Dr. Sirus Shamisa, using two manuscripts. In this article, we will examine the descriptiveanalytical criticism of the Shukat Bukhari Court’s correction by Dr. Shamisa and prove its necessity by reiterating its shortcomings. The results are as follows: Use of limited edition due to lack of knowledge of available copies at home and abroad, achieving correction without focus and interest in the work, according to the Honorable Editor The use of two versions (practically) of the idea of ​​resuscitation and transcription of the trace work by transcribing it to the printing press has provided a version that has: First, a lot of loyalty. Secondly, due to the lack of use of other existing manuscripts, it does not have a scientific and critical form. Thirdly, the book has a short list and no suspensions. Therefore, for the above reasons, we attempted to remake the Tribunal using six new validated manuscripts selected from the 30 available manuscripts available. We presented it and other available versions, which included seventyseven sonnets, one piece, five quatrains, and one hundred fiftysix additional single bits.