شاعری از بخارا بازشناخت مشفقی بخارائی و ضرورت تصحیح و انتشار کلیّات او به همراه معرفی کامل‌ترین نسخۀ دیوان شاعر

شعر فارسی در بخارا با شاعران بزرگی مانند رودکی و شهید بلخی رونق و کمال یافت و در طول قرون گذشته شاعران بسیاری در آن سرزمین ظهور کردند. عبدالرحمن مشفقی بخاری، شاعر و طنزپرداز قرن دهم (995‑945) ورارود، با همۀ شهرت و اعتباری که در بین فارسی‌زبانان آن سرزمین دارد، در میهن ما کمتر شناخته شده است. از این شاعر اشعاری در قالب‌های گوناگون و موضوعات مختلف برجای مانده که ازنظر سیر تطوّر شعر فارسی، به‌ویژه در ماوراءالنهر، اهمیت دارد. از کلیّات دیوان او نسخه‌های خطی چندی در کتابخانه‌های دنیا پراکنده است؛ هرکدام از آنها بخشی از آثار او را  اعم از قصیده، غزل، قطعه، رباعی و مثنوی  در بر دارد که قسمت اعظم آن تاکنون به چاپ نرسیده و منتشر نشده است. کامل‌ترین نسخۀ برجای‌مانده ازنظر اشتمال بر بخش‌های مختلف دیوان، نسخه‌ای است که در «گنجینۀ دست‌خط‌های فرهنگستان علوم تاجیکستان» نگهداری می‌شود که با به دست آوردن این نسخۀ ارزشمند توانستیم به مجموعۀ کامل اشعار او دست یابیم. نویسندگان این مقاله بر آن‌اند تا با ارائۀ توضیحاتی چند درباب زندگی این شاعر و بررسی محتوای دیوان، شناخت تازه‌ای از شاعر و آثار او ارائه دهند؛ آثار او مشتمل بر یک دیوان قصاید، سه دیوان غزلیات، یک مثنوی داستانی به نام «گلزار ارم» و یک ساقی‌نامه، یک دیوان مطایبات و تعدادی قطعه و رباعی است.

A Poet from BukharaThe Recognition of Mushfeqi Bukharaei and the Necessity of Correcting and Publishing his Divan with an Introduction of the Most Complete Version of the Poet’s Divan

Abedi, A. (1996). The first Divan of Mushfeqi Bukharaei. Persian researches, 1, 7180. Ahmad, Z. (1993). Scientific and Cultural Relations between Iran and the Indian Subcontinent. KeyhaneFarhangi, 99, 4749. Ahrarov, Z. (1978). Mushfeqi. Dushanbe: Danesh publication. Ahrarov, Z. (1959). The Selection of Mushfeqi’s Poetries. Stalinabad: Tajikistan Government Publications. Aini, S. (1926). The Sample of Tajik Literature. Moscow. Baqaei Bukharaei, M. A. (2015). Tazkereye majmaalfozala, Tehran: Manshoore Samir publication. Dehati, A. (1958). The Tajik jokes. Stalinabad: Tajikistan Government Publications. Golchin Maani, A. (1984). The History of Persian Tadkerat. Tehran: Sanaei Library. Golchin Maani, A. (1980). Tadkerat of goblet. Mashhad: Ferdowsi University Publication. Habibi, A. (1956). Majmaolqarayeb and its Readable Subjects. Yaqma, 100, 363368. Heravi, N.A. (1931) TabaqateAkbari. Calcutta: Baptist Mission Parish Publications. Kaseb, A. (1987). The Historical Vision of Satire. Tehran: (n.p.). Mushfeqi Bukharaei, A. (n.d.). Manuscript no. 239. Academy of Science Republic of Tajikistan. Mushfeqi Bukharaei, A. (n.d.). Manuscript no. 373259. Tehran: Parliament Library. Mushfeqi Bukharaei, A. (n.d.). Manuscript no.78, the First Sonnet Divan. Tehran: Library of Tarbiat Moallem University. Mushfeqi Bukharaei, A. (n.d.). Manuscript no.1232F, The Second Sonnet Divan. Tehran: Library of Tehran University. Moosavi Garmarudi, A. (2013). The Selection of Musfeqi Bukharaei’s Poetries. Tehran: Hermes Publication. Motrebi, M.A. (2003). Tadkerat of Poets. Tehran: Mirase Maktoob publication. Nafisi, A. (1965). The History of poetry and prose in Iran and Persian language. Tehran: Foruqi bookshop. Nesari, S.H. (1998). MozakkereAhbab. Tehran: Sadi Publication. Razavi, M. (Ed.) (1961). Anvari Abiwardi’s Divan. Tehran: Translation and Publishing Company. Saba, M. M. M. H. (1964). Tazkereye Rooze Roshan. Tehran: Razi Library. Yazdgerdi, A. H. (Ed.) (2002). Faryabi’s Divan. Tehran: Qatreh Publication.