ضرورت تصحیح دوباره دیوان حکیم حاج ملّا هادی سبزواری

حکیم حاج ملّا هادی سبزواری متخلّص به «اسرار»، فیلسوف بنام قرن 13 در سال 1212 هجری در سبزوار چشم به جهان گشود. او ازجمله حکیمانی است که در عصر خود مراتبی را در حکمت نظری و عملی کسب کرد. در شهود و عرفان به مرحله‌ای عالی دست یافت و در عالم عرفان و معرفت خوش درخشید. آثار فراوانی در فلسفه و حکمت تالیف و تصنیف کرده ‌است و نیز دیوان شعری از خود به جای گذاشت که دربردارنده نکته‌های ظریف و زیبای عرفانی، فلسفی، حکمت و وجد و شور و حال است. دیوان اشعار او تاکنون چند ‌بار به چاپ رسیده، اما هیچ‌یک با معیارهای علمی تصحیح انجام نشده است؛ درواقع در هیچ‌یک از این چاپ‌ها، روش کار مشخص نیست و بر خواننده و پژوهشگر مبهم است که مصحّحان براساس کدام نسخه یا نسخ، کار تصحیح را انجام داده‌اند؛ بعضی از این چاپ‌ها (همانند چاپ حسن امین) نیز کاملاً ذوقی است. نگارندگان در این مقاله که تصحیح را بر مبنای نسخه اساس انجام داده‌اند، برآن‌اند تا مطابق سه دست‌نویس یکی از آنها نسخه‌ای نویافته است چاپ‌های دیوان را بررسی کنند و نواقص و نارسایی‌های هرکدام را نشان دهند. نویسندگان می‌کوشند تا اثبات کنند آنچه تاکنون با نام تصحیح دیوان حاج‌ ملّا هادی سبزواری چاپ شده است، درخور اعتماد نیست؛ زیرا اشکالات فراوانی دارد که در متن به آن اشاره می‌شود؛ درنتیجه لزوم تصحیح دوباره دیوان گریزناپذیر است. بدیهی است با تصحیح و چاپ دوباره این اثر، متنی منقّح و نزدیک به متن منظور شاعر، در اختیار خوانندگان و پژوهشگران قرار خواهد گرفت.

The Necessity Of Writing a Critical Review on Hakim Hajj Molla Hadi Sabzavari’s Divan

Hakim Hajj Mullah Hadi Sabzavari known as “Asrar” was born in the13th century AH (1312AH) in Sabzevar. He is one of the philosophers who honed his skills in theoretical and practical wisdom of his time. He could achieve a great degree of intuition and mysticism and flourish his talents in the world of mysticism and knowledge. He has written and classified many works in philosophy and wisdom, and has also left a collection of poems that contains elegant and beautiful mystical (gnostic), philosophical, wisdom, desire and passion. His genealogy has been published several times, however it has not been done based on scientific criteria of correcting texts. One instance is that none of these editions have a wellde fined methodology and it is not clear to reader or the researcher that besed on which editionor manauscript the task of editing is carried out and some of these editions (e.g the Hassan Amin edition) are completely basedon taste.The basis of three manuscripts, one of which is a new edition, deals with the publication of the Supreme Court’s publications, indicating the shortcomings and disadvantages of what has been published so far as the correction of the Hajj Mullah Hadi Sabzevari’s divan they are not reliable because of numerous abnormalities mentioned referred to in this thesis and the necessity of writing a critical review on his Divan (collection of poem) is inevitable. Obviously, if his work is corrected and republished both readers and researchers will be availed whit a meaningful text representing the closest intention of the poet. Keywords: Hajj Mullah Hadi Sabzavari, divan (collection of poems), Critical Review, manuscripts.