بازتاب حکمت و فلسفه در متون نظم و نثر فارسی (کشف المحجوب هجویری و مثنوی مولوی)

در متون کلامی قدیم بحثی با عنوان مساوات یا مساوقت شی و وجود مطرح شده است. متکلمین معتزله، شی را از وجود عام‌تر می‌دانند و عقیده دارند که ضد شی ، نفی است، و ضد وجود، عدم. بنابراین امکان دارد برخی شی ها موجود باشند، مانند شخصی که الآن در خیابان راه می‌رود که هم شی است و هم موجود، اما معدنی که در زیرزمین است ولی هنوز کشف نشده است، شی است، اما فعلاً موجود نیست. در نتیجه معتزلیان، شی را از وجود عام‌تر می‌دانند و عقیده دارند که هر موجودی شی است، ولی هر شییی موجود نیست. متکلمان اشعری، شی و وجود را الفاظ مترادفه می‌دانند و هجویری در کشف المحجوب در باب فقر سخن کوتاهی به این مضمون دارد: «بعضی از متاخران گفته‌اند الفَقْرُ عَدَمٌ بِلا وُجُود». نویسنده کتاب به روش و مشرب اشاعره، شی و وجود را مساوی می‌داند و نظریه معتزلیان مبنی بر عام‌تر بودن شی و شمول آن بر وجود و این که عدم، مقابل وجود و نفی، مقابل شی است، را نقد می‌کند و چند و چون این موضوع در مطاوی این نوشتار آمده است.