تحلیل تطبیقی کنش‌های سه‌گانه شخصیت‌های اساطیری در ساختار روایی «اودیسه هومر» و «داراب ‌نامه طرسوسی» بر مبنای نظریه اسطوره ‌شناسی تطبیقی ژرژ دومزیل

پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی تلاش می‌کند با تکیه بر نظریه‌ اسطوره‌ شناسی تطبیقی ژرژ دومزیل، کنش‌های شخصیت‌های اساطیری اودیسه‌ هومر و داراب‌نامه‌ طرسوسی را با یکدیگر انطباق دهد و به این پرسش پاسخ دهد که کنش‌های شخصیت‌های اساطیری در «داراب‌نامه» و «اودیسه» تا چه میزان با نظریه‌ کنش‌های سه‌گانه‌ دومزیل انطباق دارند و موارد تشابه و تفاوت آن‌ها کدام است؟ یافته‌ها حاکی از آن است که شخصیت‌های اصلی این دو اثر؛ یعنی «داراب» و «اسکندر» را می‌توان با «اولیس» در یک طبقه‌بندی قرار داد. بررسی کنش‌های «داراب» و «اولیس» نشان می‌دهد که هر دو در جایگاه پادشاهی، موید ویژگی‌های هر سه کنش هستند؛ با این تفاوت که اولیس زاده‌ خدایان (زئوس) است و داراب در مقام پادشاهی دارای فّره‌ایزدی است. هوشمندی و حیله‌گری از بارزترین صفات اولیس است درحالیکه داراب با صفت قدرتمندی شناخته‌ می‌شود. اسکندر مقام پادشاهی را برای فتوحات دینی رها کرد، اما اولیس به سبب عدم قربانی برای خدایان مجازات شد. سایر شخصیت‌ها از جمله «طمروسیه» و «بوران‌دخت» با «پنلوپ» نیز با تفاوت‌های جزیی مظهر «پاکدامنی» هستند. تاکید بر وفاداری به پیمان ازدواج در اودیسه گفتمان غالب است، اما در داراب‌نامه فتوحات دینی برای اسکندر بر سایر وجوه گفتمانی غلبه دارد.

three functions of mythological characters in odyssey and darab-nama: a comparative analysis based on dumézil’s theory of comparative mythology

the current research aims to compare the actions of mythological characters from homer’s odyssey and darab-nama of abu tahir tarsusi. this study is based on georges dumézil’s theory of comparative mythology and utilizes a descriptive-analytical method. the primary focus is to evaluate the extent to which these characters’ actions align with dumézil’s theory of three functions. in doing so, the research considers both the similarities and differences between these mythological characters. the findings of the study suggest that the main characters of darab-nama, namely &darab& and &iskander,& can be classified in the same category as &ulysses.& when analyzing the actions of darab and ulysses, it becomes evident that both characters, as kings, exhibit characteristics associated with all three functions: sovereignty, force, and fertility. however, it is important to note that ulysses is the son of zeus while darab possesses divine royal glory (farre izadi). ulysses is characterized by his intelligence and cunning, while darab is known for his power. furthermore, iskander forsakes kingship for religious conquests, whereas ulysses faces punishment for neglecting to make sacrifices to the gods. other characters such as &tamrusia,& &buran-dokht,& and &penelope& also play significant roles, embodying the concept of &purity& with slight variations. in the case of odyssey, fidelity to the marriage contract takes precedence in the narrative, while in darab-nama, religious conquest serves as the dominant discourse.