تحلیل ابیات و روایات دفتر اول مثنوی بر اساس نظریه‌ بدخوانی خلاق هارولد بلوم

بدخوانی خلاق نظریه‌ای‌ست که هارولد بلوم آن را بر مبنای بینامتنیّت؛ یعنی روابط میان متون و تاثیرپذیری آثار ادبی از یکدیگر مطرح کرده است. بر این اساس، همواره کشاکشی میان شاعران و نویسندگان جدید با گذشتگان وجود دارد. بلوم در مهمترین اثر خود به نام «اضطراب تاثیر» بر رابطه دوسویه اما ستیزه‌جویانه‌ مولفان جدید با مولفان گذشته تاکید کرده است. شاعران و نویسندگان جدید برای رهایی از دلهره‌ تاثیرپذیریِ متون گذشته با بدخوانی خلاق به روش‌هایی برای خلق آثار جدید دست می‌زنند و با این کار می‌کوشند تا خود را از پیشینیان برتر بدانند. در این پژوهش دگرگونی‌هایی را که مولوی به منظور رهایی از اضطراب تاثیرپذیری آثار پیشین، اعمال کرده است و نسبت‌های بدخوانی خلاق بلوم در مثنوی را به شیوه‌ تحلیلی تطبیقی بررسی می‌کنیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که روش خلاقانه‌ مولوی در آفرینش داستان‌ها و حکایات و برای رها کردن خود از تاثیر متون گذشته، مصداق بدخوانی خلاقانه‌ای است که بلوم مطرح می‌کند و به این منظور از شگردهای گوناگونی مانند تداعی، ایجاد مضامین تعلیمی و دینی و حکمی، تغییر در عناصر داستان و فرافکنی بهره برده است.

the analysis of the verses and narrations of the first book of masnavi manavi based on harold bloom’s theory of creative misprision

creative misprision is a theory proposed by harold bloom based on intertextuality and the relationships between literary texts and their influence on each other. the theory posits that there is always a conflict between poets and writers of the past and the succeeding ones. in his most important work, the anxiety of influence, bloom emphasizes the twoway but hostile relationship between new writers and past ones. to get rid of the anxiety of influence of the past texts, poets and writers use methods through creative misprision to create new works in an attempt to show their own superiority to their predecessors. in the present research, we analyze the transformations that jalāl aldin rūmi has applied in order to get rid of the anxiety of the influence of past texts , and to study the role of bloom’s creative misprision in masnavi by using analyticalcomparative method. the findings show that rumi’s creative method in the creation of stories and anecdotes to get rid of the influence of past texts is an instance of the creative misprision. for this purpose, he has employed a variety of techniques such as association, using educational, religious and philosophical themes, changing the elements of the stories, and symbolism.