تحلیل استعاره‌های مفهومی «عشق» در حکایت شیخ صنعان

در این پژوهش رویکرد زبان‌شناختی استعارۀ مفهومی عشق در حکایت شیخ صنعان منطق‌الطیر عطار را با توجّه به نظریّۀ لیکاف و جانسون بررسی کرده‌ایم. به این منظور حکایت ذکر شده را به سه دورۀ شریعت، طریقت و حقیقت تقسیم کرده‌ایم و برای درک مفاهیم انتزاعی عشق به تبیین نگاشت‌های مورد نظر در هر دوره به روش تحلیلی تطبیقی پرداخته‌ایم و نمونه‌هایی از ابیات حکایت مورد بحث را بر اساس استعارۀ مفهومی عشق مورد بررسی قرار داده‌ایم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عطّار برای بازنمایی عشق در حکایت شیخ صنعان از انواع استعاره‌های مفهومی بهره برده است. استعاره‌های خرد به کار رفته در روساخت این حکایت دارای زیرساختی پایه‌ای به نام «عشق عرفانی» هستند که آن‌ها را انسجام می‌بخشند. کلان‌استعاره‌های موجود در این حکایت نیز از نظر بسامدی در سه دسته استعارۀ هستی‌شناختی، استعارۀ جهتی، استعارۀ ساختاری قرار می‌گیرند. توجّه به استعاره‌های موجود در حکایت ذکر شده، نشان می‌دهد که استعارۀ کلان «خداوند عشق است» به عنوان مرکزی‌ترین استعاره است و تمام استعاره‌های خرد در تکامل این کلان‌استعاره به کار رفته‌اند.

the conceptual metaphor of love in the story of sheikh sanān

in the present research, with a linguistic approach, we examine the conceptual metaphor of love in the story of sheikh sanān from the mystical book of attār of nishapur, mantiquttayr, taking into account the theory of george lakoff and mark johnson. for this purpose, we have divided the story into three periods of sharia (law), tariqat (mystical way) and truth, and in order to understand the abstract concepts of love, we have analyzed all three periods by using analyticalcomparative method. also, based on the conceptual metaphor of love, some examples of the verses of the story have been examined. the findings of the research show that attār has used various conceptual metaphors to represent love in the story of sheikh sanān. the micrometaphors used in the surface structure of the story have a basic substructure called &mystical love& that gives them coherence. in terms of frequency, the macrometaphors of the story are placed in three categories: ontological, orientational and structural metaphors. if we pay attention to the metaphors in the story, it becomes clear that the macrometaphor &god is love& is the most central metaphor and all micrometaphors have played a role in the evolution of this macrometaphor.