زبان عرفانی در مثنوی معنوی مولوی

بیان تجارب عرفانی، همواره یکی از مهم‌ترین مباحث در دیدگاه عرفا بوده است. بررسی جنبه‌های پدیداری این تجارب، بیرون از زبان امکان‌پذیر نیست. این در حالی است که زبان نیز در تبیین تجربه‌های عرفانی نارساست و به همین سبب عارفان، به شکل‌های هنری و ادبی زبان روی آورده‌اند، نماد و تمثیل دو شکل هنری از جمله شکل‌های هنری زبان است. این پژوهش به شیوۀ تحلیلی در پی بررسی و تحلیل چگونگی به کارگیری تمثیل و نماد جهت آشکار کردن تجربه‌های عرفانی مولوی در مثنوی است. مولوی در راستای به کارگیری تمثیل با در نظر گرفتن تنگناهای زبان بشری کوشیده است تا با زبان ویژه خویش، راه را بر تاویل‌های عرفانی برای خود و مخاطب بگشاید. آنچه در فهم زبان مثنوی اهمیت دارد، شناخت زبان نمادگرا در فضای گسترده‌ این اثر است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مولوی با آگاهی از ظرفیت‌های کلامی، به زبان عرفانی خود پویایی داده است. توجّه به زبان و کاستی‌های آن، معناگرایی، تکرار واژگان ویژه و تمرکز بر اندیشه‌ای واحد، آگاهی ازتجربه‌های عرفانی در عینِ بیان‌ناپذیری آن‌ها و ادراک مخاطبان از جمله عوامل موثر در درک زبان عرفانی مثنوی معنوی است.

mystical language in rumi’s masnavi manavi

one of the most important topics among mystics has always been the expression of mystical experiences. it is not possible to study the phenomenological aspects of these experiences outside of language. but language is insufficient in explaining mystical experiences, and for this reason mystics have turned to artistic and literary forms of language. symbol and allegory are two forms of artistic language. by using analytical method, the present research investigates the question of how jalālal din rumi used allegory and symbols to reveal his mystical experiences in masnavi manavi. considering the limitations of human language, rumi has tried to open the way to mystical interpretations for himself and the audience with his special language. to understand the language of masnavi, it is important to know its symbolic language. the findings of the research show that rumi has given dynamism to his mystical language by using his own verbal capacities. attention to language and its defects, semantics, repetition of special words and focusing on a single thought, awareness of mystical experiences with regard to their inexpressibility and the level of understanding of audience are among the effective factors in the mystical language of masnavi.