تحلیل کارکرد اسطوره‌ای معدن‌الدرر شمس‌الدین محمد مرشدی، براساس نظریه جوزف کمپبل

بسیاری از مضامین معدن‌الدرر منطبق با مفاهیم اساطیری است و باورهای اساطیری نقش بارزی در شکل‌گیری مطالب این تذکره عرفانی دارد. این پژوهش به روش تحلیلی   تطبیقی به بررسی تجربه عرفانی و مراحل سیر و سلوک شیخ حاجی ناصرالدین عمر مرشدی بر مبنای نظریه جوزف کمپبل پرداخته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان سنخیّت مضامین معدن‌الدرر با نظریه جوزف کمپبل و موارد انطباق عرفان با اسطوره است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که قداست اسطوره‌ای قهرمان معدن‌الدرر، همانند ایزدان و دیرینه‌الگوها است. مطابق با نظریه تک‌اسطوره کمپبل، سفر قهرمان معدن‌الدرر در سه مرحله: عزیمت، تشرف و بازگشت قابل تبیین است. شیخ مرشدی به عنوای قهرمان جستجوگر برای تحقق فردانیت، سفر انفسی خود را با ندای آهو آغاز، و با گذر از آستان و خروج از زهدان غار، تولدی دوباره را تجربه می‌کند و با گذراندن آیین تشرف و بازگشت، به تجلّی مقدّس دست می‌یابد. در پایان سفر انفسی، قهرمان به مقامی فراتر از تضادها دست می‌یابد و خداوند در همه چیز برای او متجلی می‌شود. شیخ مرشدی در تجربه عرفانی خود، الگوهای اساطیری را تکرار می‌کند. بسیاری از حکایت‌های معدن‌الدرر با مولفه‌های سفر قهرمان کمپبل همخوانی دارد و تنها در برخی از مولفه‌ها جابه‌جایی دیده می‌شود.

The Mythological Functions in Madan a-Dorar; An Analysis Based on Joseph Campbell’s Theory

Many of the themes in Madan aDorar, written by Mohammad Soleiman Morshedi, are consistent with mythological concepts, and mythological ideas play a significant role in shaping the contents of this biographical and mystical book. Madan aDorar is about the life and mystical experiences of Hajji Nasser Din Omar Morshdi. The present research attempts to study the mystical experience and stages of suluk (spiritual journey) of Naser alDin Omar Morshedi based on the theory of Joseph Campbell by using analyticalcomparative method. The aim of the present study is to investigate the degree of compatibility of the themes of the book with Joseph Campbell’s theory and to show the cases in which mystical themes correspond to mythical themes. The results show that the mythological sanctity of the hero in Madan aDorar is the same as that of the gods and archetypes. According to Campbell’s theory, the journey of the hero can be explained in three stages: departure, initiation and return. Morshedi, as a hero who seeks individuality, begins his spiritual journey with the call of a deer; he experiences the rebirth by crossing the threshold and exiting the womb of the cave. Finally, he passes the rite of initiation and returns and achieves a holy manifestation. At the end of this spiritual journey, the hero reaches a position beyond contradictions, and God is manifested to him in everything. In his mystical experience, Morshedi repeats the mythological patterns. Many of Madan aDorar anecdotes are consistent with the components of Campbell’s hero’s journey and only in some components there are differences.