زندگی و اندیشه‌ شمس تبریزی با تکیه بر وجهه‌ آموزگاری او

شمس تبریزی با اینکه از عارفان سرشناس و اندیشمندان بزرگ روزگار خویش بوده، مع‌الاسف، تا روزگار ما و حدود دو سه دهه‌ پیش، جز در حلقه مولانا و یارانش، در تاریخ تصوف، جایگاه شاخصی نداشته است. اطلاعات درباره او منحصر به مقالات و منابعی است که درباره آشنایی او با مولوی نگاشته شده است و در مقالات اوست که به اطلاعاتی دقیق‌تر از زندگی او دست می‌یابیم. یکی از این نکته‌ها، رویه آموزگاری اوست. چنان‌چه از قراین پیداست؛ به کودکان قرآن آموزش می‌داده و مدتی به این شغل مشغول بوده است. آنچه از روش تدریس و تعامل او با کودکان به‌دست می‌آید، اگرچه با اصول آموزش و روش‌های تربیتی امروز تفاوت بسیار دارد؛ با‌ این‌ حال، بیانگر دو رویکرد متفاوت است. یکی اینکه تا حدودی روش آموزش و پرورش کودکان را در سده هفتم هجری به ما گوشزد می‌کند؛ دیگر اینکه روش آموزشی و پرورشی شمس را به نحوی برجسته، برای ما مسلم می‌گرداند. روش شمس در تربیت کودکان، با جهان اندیشه‌ها و رویکردهای انتقادی و پرشتاب او، بسیار نزدیک است. روش این مقاله، بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای بوده است. در بخش تشریح زندگی شمس، از کتاب‌ها و مقاله‌های علمی و پژوهشی بهره گرفته و بنا بر روش تحلیل محتوا، به رازیابی شخصیت شمس پرداخته است.

The Life and Thoughts of Shamsi TabriziA Review Based on His Method of Teaching

Shamsi Tabrizi is one of the great mystics and great thinkers of his day, but until today and about two or three decades ago, he did not hold a prominent place in the history of Sufism except in the circle of Mulānā Jalālal Din Rumī and his companions. Our information about him is limited to Maqalate Shamse Tabrizi (Discourse of Shamsi Tabrizi) and the sources that have written about his acquaintance with Rumī. It is only in Maqalate Shamse Tabrizi that we get more detailed information about his life. One of remarkable thing about him is his teaching method. As it is clear from the sources, he used to teach children Qurān. His methods of teaching are different from the principles of modern education. They address two issues. First, to a certain extent, they refer to the methods of education of children in the seventh century AH; second, they show Shamsi Tabrizi method of education in great detail. His method of educating children is in line with his worldview and his critical and explicit approach. In the section of Shamsi Tabrizi’s biography, the present essay used books and articles and his personality was evaluated by the analysis of content.