دنیاهای محتمل در ساختار روایی مثنوی معنوی ( داستان دژ هوش‌ربا)

دنیاهای محتمل از مبانی نظری سبک شناسی شناختی است و ریشه در فلسفه لایبنیتس دارد. درک چگونگی روایت روایت ها مساله اصلی در این نظریه است و نحوه ارتباط خواننده با روایت ادبی و تاثیر کنش و واکنش متن و خواننده را روشن میسازد. مثنوی معنوی، بزرگترین منبع ادب عرفانی است که مبانی عرفان عملی و نظری را دربرمیگیرد. در این جستار برآنیم، براساس نظریه دنیاهای محتمل و با روش توصیفی  تحلیلی محتوا، خوانش جدیدی از این کتاب، ارائه دهیم. مولانا به عنوان کارگزار در نقش عامل انتقال داستان با باریکبینی به تولید گفتمان روایی میپردازد و دنیاهایی را در ذهن خواننده رقم میزند که عبارتند از: دنیاهای معرفتی، خیالی، مقصودی و آرمانی. دنیاهای محتمل در داستان دژ هوش ربا اگر...، « بیشتر به صورت دنیای معرفتی و در جهت آموزش نکات عرفانی است که بر اساس الگوی و کلمه هایی که آرزو، حسرت » یا « نمایش داده میشود. در دنیای مقصودی مولانا از حرف ربط » بنابراین و تقاضایی را دربردارند، استفاده میکند. عشق مهمترین وسیله کشف و شهود و سازنده دنیای آرمانی مولاناست. در حقیقت این عشق است که سالک را در مسیر معرفت یاری میرساند. دسترسی به این دنیاها به صورت زمانی، زبانی، طبیعی و اشیاء است که بسامد دسترسی های زمانی بیشتر است.

Possible Worlds in the Narrative Structure of Masnavi Manavi; A Case Study: The Story of Dezhe Hooshroba (The Castle of Fortress)

The theory of possible worlds is one of the theoretical foundations of cognitive stylistics that is rooted in Leibniz’s philosophy. Understanding how narratives are narrated is central to this theory; it illustrates the textreader interactions and the relationship of reader with literary narrative. Masnavi Manavi, as one of the largest source of the mystical literature, encompasses the foundations of practical and theoretical mysticism. By using descriptiveanalytic method and based on the theory of possible worlds, in the present article the attempt is made to propose a new reading of Masnavi Manavi. Jalāl adDīn Muhammad Rūmī, as the narrator of the stories, speaks subtly about narrative discourses and creates worlds, including epistemic, fantasy and ideal worlds, in the mind of reader. In the story of Dezhe Hooshroba (the castle of Fortress), the theory of possible worlds is mostly portrayed as an epistemic world with the aim of teaching mystical doctrines based on the pattern "if ... so". In the ideal world portrayed in the story, Rūmī uses the conjunction of "or" and terms that include desiring, yearning, and demanding. For him, love is the most important means of discovering, constructing and taking intuition of the ideal world. Love helps the sālek (the holy traveler) in the path of intuitive knowledge. We have access to these worlds in temporal, linguistic and natural way, but the frequency of temporal access is greater.