تحلیل نشانه‌شناختی رابطۀ انسان و خدا در روح الارواح سمعانی

روح‌‌الارواح از آثار مهم قرن ششم هجری است که به شرح اسماء‌الله اختصاص دارد. ارتباط انسان و خدا از موضوعات محوری کتاب است. در این مقاله بر اساس روش تحلیلی توصیفی نشانه‌‌شناسی ساختارگرا، به بررسی رابطۀ انسان و خدا در متن روح‌الارواح سمعانی پرداخته‌‌ شده است. در بررسی متن، به ‌دنبال یافتن آن دسته از عناصر ژرف‌ساختی بودیم که در موضوع ارتباط انسان و خدا، نظام‌‌های نشانه‌‌ای متن را پدید آورده است. این عناصر کلیدی در ساختار تقابل‌‌های متن، به‌ عنوان عوامل اصلی نظام‌ساز شناخته می‌شوند. برای رسیدن به این هدف، از روش لوی استروس بهره بردیم که بر اساس تحلیل تقابل‌‌های دوگانه به بررسی روابط نشانه‌‌ها می‌‌پردازد. با بررسی روابط نشانه‌های متن، نشان دادیم که در دایرۀ نشانه‌‌های قطب خدا، تقابل جلال و جمال؛ قهر و لطف، شبکه‌‌ای از تقابل‌‌ها را به وجود آورده است که با تقابل مثبت و منفی شان و قدر و مرتبۀ آدمی در نشانه‌‌های قطب انسان، مرتبط است. متن از راه ترکیب عناصر متضاد و تلفیق ویژۀ خود به حل تضادها و تقابل‌‌ها می‌‌پردازد. در نهایت راهی که متن برای حلّ تضادّ‌‌های رابطۀ انسان و خدا ارائه می‌‌دهد، نفی یک طرف رابطه‌ (قطب انسان) است که با شبکه شانه‌‌های جلالی و نظام کلامی متن روح‌الارواح ارتباط پیدا می‌‌کند.

The Relationship between Man and God in Ruh alArwāh:A Semiotic Analysis

Ruh alArwāh fi Sharh Asmā alMalik alFattāh written by Ahmad Samāni is one the most important works of the sixth century AH, devoted to the description of Divnie names. One of the main themes of the book is the relationship between man and God. Based on a structuralist semiotic approach and by using descriptiveanalytical method, the present article deals with the relationship between man and God in Ruh alArwāh. In the examination of the text, we look for those deepstructure elements that in the subject of Godman relationship create the semiotic systems. In the structure of the contrasts, some key elements are recognized as the main systembuilding factors. To this goal, we use LeviStrauss’ method, which examines the relationships of signs based on the analysis of binary oppositions. By considering the relations of signs in the book, we show that within the circle of the signs of God (as a pole) the contrast between "glory and beauty", and "wrath and forgiveness" creates a network of contrasts that are related to contrast of positive/negative dignity of man. The text synthesizes opposite elements and, by its own method of combination, resolves oppositions and contradictions.