سیر تحول ایزد وای از اسطوره به کیکاووس در حماسه

اشراف بر پیشینه اساطیری شخصیت‌های حماسی، در تحلیل کارکردهای آنان در آثار ادبی کمک قابل توجهی خواهد کرد. مطالعه خویشکاری‌های ایزد وای و وجود برخی تشابهات میان این ایزد و کاووس شاهنامه سبب گردید تا به مقایسه تطبیقی میان این دو شخصیت اساطیری بپردازیم. کاووس شاهنامه، از بزرگ‌ترین پادشاهان حماسی ایران و برخوردار از پیشینه‌ای اساطیری است. وای نیز، ایزد باد و هواست که بر فضای تهی میان آسمان و زمین حکمرانی می‌کند. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی به این نتایج که عبارتند از تشابه در شخصیت متلوّن و ابهام‌انگیز، فرّه‌مندی، جادو پزشکی، جنگاوری، پیک مرگ و سرشت بادی، مکان زندگی و پدر نخستین انسان بودن است، دست یافته. هر چند اختلافات جزیی در میان آن‌ها دیده می‌شود، اما وجود این‌گونه همسانی‌ها میان این دو شخصیت اساطیری و بررسی و مطالعه سیر تحوّل و تنزّل ایزدان اساطیری به عالم حماسه، ما را بر این داشت که گمان کنیم کاووس شاهنامه صورت تحوّل‌یافته و انسانی وایو، ایزد باد و هوا است که در حماسه ملی ما؛ شاهنامه با حفظ مهم‌ترین خویشکاری‌های خود در قالب پادشاهی حماسی نمایان گشته است. هدف از انجام چنین پژوهشی بی‌شک نمایاندن پیشینه ایزدی کیکاووس و تاثیر در رفتار و کردار حماسی و شخصیت چندی بعدی او در شاهنامه است.

The Transformation of Lord Vayu into Kai Kāvus; From Myth to Epic

Understanding the mythological background of epic characters helps us to analyze their functions in literary texts. Studying the functions of Vayu and the existence of some similarities between this lord and Kai Kāvus provides a comparative investigation of these two mythological characters.Kai Kāvus, as described in Shāhnāmeh, is one of Iran’s greatest epic kings and has a mythological background. Vayu is the god of wind and air that rules the empty space between heaven and earth. The present study, by using descriptiveanalytical method, has found the similarities between the two characters. They are as follows: having ambitious personality, having divine light, having magicmedicine power, being warlike, being messenger of death, having a windy nature and being the father of first man. Although there are slight differences, the similarities between the two mythological characters make us think that the Kai Kāvus is a transformed and human form of Vayu. The purpose of this research is to present Kai Kāvus’ godly background, his epic behavior and his multidimensional character in Shāhnāmeh.