تحلیل نشانه معناشناختی کارکرد گفتمانی مقاومت اسطوره‌ای در داستان سیاوش

در مقاومت اسطوره‌ای، حضوری متمرکز شکل می‌گیرد که قدرتی درونی‌شده دارد و سوژه در نقش کنش‌گر گفتمانی عمل می‌کند. سیاوش (سوژۀ گفتمانی)، یکی از محوری‌ترین شخصیت‌های شاهنامه است که توانسته به چنین حضوری دست یابد؛ بدین ترتیب، او تصویر منسجمی از حضور ارائه داده که وجهی استعلایی می‌یابد. این حضور، سوژه را به عنوان نماد هویت‌بخشی در مرکز ثقل گفتمان قرار می‌دهد. سوژۀ رقیب نیز حضور خود را در ارتباط با او تنظیم می‌کند و در تعامل دوسویه و یا در رابطه‌ای تنشی با او قرار می‌گیرد. این تقابل و تعامل در قالب دو کلان‌روایت مقاومت و مماشات بروز می‌یابد. پرسش اصلی این است که مقاومت اسطوره‌ای و به تبع آن مماشات و ممارست گفتمانی در داستان سیاوش، چگونه و در قالب چه گفتمان‌هایی تحقق یافته است. در واقع، هدف اصلی پژوهش پیشِ رو، تحلیل نشانه معناشناختی چگونگی تحقق مقاومت اسطوره‌ای و تاثیر آن در شکل‌دهی به هویت و ارزش است. پژوهشِ حاضر با روش توصیفی تحلیلی نشان دهنده آن است که سوژه با راهبردهای مقاومت اسطوره‌ای مانند فشاره‌ای و گستره‌ای، اتیکی، زایشی و پدیدارشناختی، از ارزش وفای به عهد و درستی دفاع می‌کند. سوژه رقیب نیز با صف‌آرایی در مقابلش، قصد دارد تا او را به مماشات وادارد؛ اما سوژه ممارست می‌کند و به حضور خود وجهی پدیداری و هستی‌محور می‌بخشد.

The Discourse of Mythological Resistance in the Story of Siāvash; A Semantic and Semiotic Analysis

In mythological resistance, a centralized presence with an internal power is formed and subject acts as a discursive actor. Siāvash, as a subject and discursive actor, is one of the central characters of Shāhnāmeh who has achieved an internal power. He presents a coherent and transcendental image of the centralized presence. This presence places the subject as the symbol of identity in the center of discourse. The rival subject adjusts his presence in relation to Siāvash and involves in a mutual interaction or a challenging relationship with him. This confrontation and interaction between them appears in the form of two macronarratives of resistance and tolerance. The main question is how the discourse of mythological resistance and consequently, the discourses of resistance and tolerance have been realized in the story of Siāvash. In fact, the purpose of the present research is to examine the method of realization of the discourse of resistance semantically and semiotically, and its impact on the formation of identity and value. Based on descriptiveanalytical method, in the present article the attempt is made to show that the subject (Siāvash) defends fulfilling contracts and righteousness by using the techniques of the mythological resistance. On the other hand, the rival subject stands in front of him and forces him to obey, but the subject resists.