دگردیسی اسطوره‌ها در سروده‌های بدر شاکر السیّاب

باززایی، بازآفرینی و دگردیسی اسطوره، از شیوه‌های استفادۀ شاعران معاصر از اسطوره است؛ بدین معنا که شاعران، متناسب با مقتضیات زمانه و مضامین مد نظر خویش، به تغییر در جزء یا اجزایی از یک اسطوره و دخل و تصرّف در آن می‌پردازند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن نشان دادن اسطوره‌های دگردیسی شده و شیوه‌های این دگردیسی در اشعار سیّاب، به بررسی زمینه‌ها و اهدافی می‌پردازد که موجب دگرگونی اسطوره‌ها در سروده‌های این شاعر شده‌اند. با توجّه به پیشگامی سیّاب در شعر آزاد عرب و بهره‌گیری فراوان او از اسطوره‌ها، این بررسی می‌تواند علاوه بر نمایاندن جنبه‌های جدیدی از رویکرد شاعری سیّاب، بخش مهمّی از شیوه‌ها و دلایل دگردیسی اسطوره‌ها را در شعر معاصر عرب نشان دهد. نتایج این پژوهش دخل و تصرّف سیّاب در اسطوره‌ها، انواع گوناگون اسطوره‌ها، اعمّ از ملّی، یونانی و دینی بودن آن‌ها را نشان می‌دهد؛ همچنین افزودن عناصری به اصل اسطوره، تغییر ماهیّت و کارکرد شخصیّت‌های اسطوره‌ای و نیز تغییر در اجزای مختلف اسطوره به‌ویژه در پایان‌بندی آن، از عمده‌ترین شیوه‌های دگردیسی اسطوره‌ها در سروده‌های سیّاب است. انطباق هرچه بیشتر اسطوره‌ها با وضعیّت عصر حاضر، اندیشه‌ها و اغراض شاعر و نیازهای سیاسی اجتماعی را نیز باید از مهم‌ترین اهداف سیّاب در دگردیسی اسطوره‌ها دانست.

Metamorphosis of Myths in Poems of Badr Shakir alSayyab

The recreation, regeneration and metamorphosis of myth can be seen in contemporary poetry; that is, the contemporary poets, based on temporal context and their themes, change the components of a myth and manipulate it. By using descriptiveanalytical method, the present study tries to show the metamorphosis myths and methods of metamorphosis in the poems of Badr Shakir alSayyab and to consider the contexts that have led to the transformation of myths in his poems. Sayyab is a pioneer in contemporary Arab poetry, so the present research can show new approaches in his poems and, in addition, Illustrate the methods of transformation of myths in contemporary Arabic poetry. The results show that the main methods of metamorphosis of myths (Greek and Arabic) in the poems of Sayyab are as follows: adding elements to original myths, changing the nature and function of mythical characters and components of myths, especially at the endings of them. Also, the most important goals of Sayyab in the metamorphosis of myths include: the adaptation of myths to the modern age and political social needs.