رفتارشناسی سالک در مصیبت‌نامه عطار بر اساس آزمایش رنگ ماکس لوشر

از آنجا که شعر آیینه تمام‌نمای روحیات شاعر است تحقیق در رنگ‌های به کار رفته در آن نیز می‌تواند به‌ عنوان ابزاری مهم در شناسایی واکنش‌ها و رفتارهای وی قلمداد گردد. تجربه شهودی شاعران عارف که بر زبانی نمادین استوار است با استفاده از عنصر رنگ و واژه‌های تداعی‌گر آن بهتر بیان می‌شود. جستار پیش‌رو با هدف روان‌شناسی رنگ در  مصیبت‌نامه عطار و با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، در تلاش است به بازخوانی جدیدی از این اثر با استناد به الگوی روان‌شناسی ماکس لوشر، بپردازد. نتایج نشان از آن دارد که گروه‌بندی رنگ‌های مصیبت‌نامه به ‌ترتیب اولویت از چپ به راست عبارت‌اند از: (60=5=1×2×4+3+7) لوشر معتقد است که چنین اولویت‌بندی از طرف سالک دلالت بر آن دارد که وی از هبوط آدمی و جدایی از عالم معنا رنج می‌برد، (+3+7) اما همچنان امیدوار است که از طریق تلاش برای قرب الهی وضعیت بهتری به‌ دست آورد و بر بسیاری از محدودیت‌های عالم خاکی فایق آید. (×2×4) در این مسیر، هیچ محیطی برایش آرام‌بخش نیست. بنابراین، تفکراتش را از گوش نامحرمان پنهان می‌نماید و تنها برای افراد بسیار نزدیک بیان می‌کند. (=5=1) سالک در این اثر با دوری از نابسامانی‌ها، به ‌دنبال فرصتی برای بهبود کیفیات روحی خویش است تا از این طریق ارزش و اعتبار گذشته‌اش در عالم علوی را به دست آورد. (-6-0)

Recognizing the Behaviors of the Sālek in MusibatNāmeh of Attār; Based on Max Lüscher’s Psychology of Colors

The poems of a poet reflect his/her various moods, so the colors used in his/her poems can lead the way in identifying the reactions and behaviors of the poet. The visionary experience of poetmystics which is based on a symbolic language can be better expressed by using colors and its related terms. By using descriptiveanalytical method and based on the Max Lüscher’s psychology of colors, the present article attempts to reread MusibatNāmeh, written by Attār of Nishapur. The results show that categorization of colors in MusibatNāmeh, from left to right, is as follows in order of preference:  (7+3+4×2×1=5=06). According to Lüscher, such prioritization by the sālek (the holy traveler) implies that he/she suffers from separation from the Divine world (7+3+); but he/she hopes to achieve a better situation and to overcome many of the limitations of the material world (4×2×). In this way, he/she doesn’t find any tranquilizing environment and hides his/her thoughts from strangers and shares them with close people (1=5=). According to MusibatNāmeh, the sālek looks for an opportunity to improve his/her spiritual states by purification of the soul. By this way, he/she can obtain his/her pervious dignity in the Divine world (06 ).