مروری بر تعاریف طب اسلامی با نگاهی به رابطه‌ی علم و دین

امروزه، مشکلات فراروی طب رایج در ایران موجب اقبال عمومی به طب سنتی ایرانی شده که اصطلاح طب اسلامی نیز به موازات آن مطرح شده است. گرچه موافقان، طب اسلامی را دارای مبانی و اصول، ایدئولوژی، علوم پایه و منابع محکمی می دانند، تصویر علمی و روشنی از آن ارائه نشده است و دست کم در آثار پژوهشی در دسترس، هم چنان مبهم است. مطالعه ی حاضر به شکل مروریتوصیفی و کتابخانه ای انجام شده است. پایگاه های آی اس آی، پاب مد، آی اس دی، گوگل اسکولار، مگیران و اس آی دی به منظور شناخت این مبانی، جست وجو شد. دو نفر جست وجوی مستقل انجام دادند و حاصل را در جلسه ای مشترک تجزیه و تحلیل کردند. ارزیابی کیفی توسط متخصص پزشکی اجتماعی انجام شد. وابستگی نویسندگان به مراکز علمی مصوب از شاخص های گزینش منابع جهت ورود به مطالعه بود. مبانی طب اسلامی با نگاهی به رابطه ی علم و دین مرور شد. شش دیدگاه شامل تایید، رد، اولویت بخشی یا ترکیبی قابل بیان بود. برای این منظور، مضامین طبی در حوزه ی آیات و روایات و طب رایج با نگاه به طبقه بندی های رابطه ی علم و دین تعریف شد. برای بیان مفاهیم علم دینی و طب اسلامی به ترتیب از نظرات علامه جوادی آملی و مهدی اصفهانی استفاده شده است که در حال حاضر از جایگاه و بنیاد استدلالی متین تری برخوردارند؛ ایشان ضمن اعتقاد به لزوم اتصال وحیانی، از رئالیسم انتقادی نیز بهره گرفته اند و شرط تحقق علم اسلامی را هویت درونی اسلامی آن علم می دانند و معتقد به روایی دیگر لوازمات و پیامدهای آن هستند