مقایسه ‌ی منشور اخلاقی سه شرکت داروسازی Merck، Roche و Novartis: مشتری مداری یا بیمار محوری؟

با لحاظ این‌که شرکت های داروسازی دربرگیرنده‌ی عناصر متعدد درونی و برونی از جمله شرکت های پخش، بیماران، پزشکان، کارکنان، سهام داران و ... هستند و با توجه به بروز تعارضات ملموس در این زمینه، برخی از این شرکت ها، تدوین منشوراخلاقی (code of ethics) را به‌عنوان مزیتی استراتژیک محسوب می کنند و معتقدند این مهم نقش موثری در پیش برد اهداف سازمانی-شان داشته است. این مقاله به بررسی منشور اخلاقی سه شرکت داروسازی merck، novartis و roche می پردازد و جایگاه ممتاز و متمایز حقوق بیمار را به‌عنوان اصل محوری در حل تعارضات اخلاقی بررسی می کند. در مبحث وظیفه‌ی اخلاقی در قبال سهام داران، هر سه شرکت، ارزش های یکسانی را برشمرده اند که البته merck تفصیل بیش‌تری داده است. در وجه وظیفه‌ی اخلاقی شرکت در قبال گروه‌های هدف به‌نظر می رسد تمایز میان مشتری و مصرف کننده لحاظ شده باشد. در تعارض میان منافع مشتری و مصرف کننده، شرکت merck و roche تعاملات خود را با پزشکان، شرکت های پخش، داروخانه ها و رقبا چنان سامان داده است که هم مانع سهم‌خواری شود و هم به نفع بیماران باشد. دغدغه‌ی novartis نسبت به هدایای تقدیمی به مشتریان از merck و roche کم‌تر است. در وجه وظیفه‌ی اخلاقی شرکت در قبال جامعه و محیط زیست، منشور اخلاقیmerck ویژگی های ممتاز و متمایزی دارد و تعامل روزانه با گروه های بیماران را جزو وظایف خود می داند. roche نیز از محیط درونی خود خواسته است تا مواردی را که نیاز به حمایت انسانی دارند به این شرکت اطلاع دهند. به‌نظر می رسد هر سه منشور اخلاقی تعارضات پیش آمده را چنان حل می کنند که درنهایت حقوق بیمار به‌عنوان مصرف کننده‌ی شرکت های دارویی در اولویت قرار می گیرد و مشتری محوری که در این‌جا به معنای پزشک محوری، داروخانه محوری و پخش محوری است، اولویت بعدی است.