قرنطینه‌‌های ایران در اواخر دوره‌ی قاجار و اوایل دوره‌ی پهلوی

قرنطینه، به‌عنوان یکی از راه‌های جلوگیری از شیوع بیماری، همواره از قدیم مورد توجه کشور‌های درگیر در امرتجارت بود. در کشور ما هم قرنطینه از قبل مورد توجه واقع گشته بود ولی هیچ‌گاه به‌صورت علمی، موثر و کارآمد، اجرا نشده بود. این ناکارآمدی دلایل مختلفی داشت. ایجاد قرنطینه در ایران با شیوه‌ی حکومت آن روز و نگرش مردم نسبت به چنین پدیده‌‌های جدیدی مشکلات زیادی را پیش روی مردم و مسوولان حکومت قرار می‌داد.یکی از کشورهایی که به دلایل گوناگون، تمایل به ایجاد قرنطینه در مرزهای ایران، به‌خصوص در بنادر خلیج فارس داشت، امپراتوری بریتانیا بود. حجم فراوان مبادلات تجاری بین ایران و انگلیس و نزدیکی و هم‌مرزی ایران با کشور هندوستان که نبض اقتصادی بریتانیا بود، هم‌چنین اهداف توسعه‌طلبانه و رقابت با دولت روس، از جمله دلایل علاقه‌ی این کشور به ایجاد قرنطینه و جلوگیری از شیوع بیماری‌های همه‌گیر، هم‌چون وبا و طاعون، در بنادر جنوبی ایران بود.در این مقاله سعی بر این است که ضمن تعریف قرنطینه، به‌صورت اجمال به تاریخچه و لزوم اجرای آن در ایران پرداخته و سپس با تکیه بر اسناد و منابع، به بررسی مشکلاتی که بر سر راه اجرای آن وجود داشت بپردازیم. در قسمت پایانی این نوشتار به بررسی اقدامات ایران و انگلیس در ایجاد قرنطینه در بنادر جنوبی ایران پرداخته و بیان خواهد شد که چگونه ناکارآمدی دولت ایران در اجرای مقررات قرنطینه و اداره‌ی آن‌ها، زمینه‌ساز نفوذ و دخالت دول استعمارگر آن زمان در مرزهای ایران شد.