رعایت حقوق مادری ایمن و عوامل مستعدکننده، تقویت‌کننده و توانمندساز آن بر اساس مدل پرسید- پروسید از دیدگاه دانشجویان مامایی

حقوق مادری ایمن، مشتمل بر اهداف دستیابی به کاهش مرگ‌ومیر مادران، تجربه‌ی بارداری و زایمان ایمن و به‌دنیاآمدن فرزندان سالم است. مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین میزان رعایت حقوق مربوط به مادری ایمن و عوامل مستعدکننده، تقویت‌کننده و توانمندساز آن بر اساس مدل پرسید-پروسید از دیدگاه دانشجویان مامایی انجام شد. این مطالعه به روش مقطعی، بر روی 151 دانشجوی مامایی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1400-1401 که به روش سرشماری انتخاب شدند، صورت گرفت. گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌ی دموگرافیک مقیاس پژوهشگرساخته‌ی ارزیابی میزان رعایت حقوق مادری ایمن و پرسش‌نامه‌ی سنجش عوامل مستعدکننده، تقویت‌کننده و توانمندساز آن که به روش خودگزارشی تکمیل می‌شد، صورت گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری ضریب هم‌بستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شد. میانگین نمره‌ی کلی رعایت حقوق مادری ایمن 116/6±38/8با دامنه‌ی 13-187 بود. در بررسی عوامل مستعدکننده، 58/6 درصد دانشجویان از سطح آگاهی متوسط به بالا و 80/15 درصد دانشجویان از نگرش مثبت و 56/7 درصد ارزش‌ بسیار زیاد برای رعایت حقوق مادری ایمن قائل بودند. در بررسی عوامل تقویت‌کننده‌، تشویق استادان بالینی (94/8 درصد) و حمایت‌های قانونی (94/6 درصد) و در بررسی عوامل توانمندساز، تبحر و تخصص نیروی انسانی (71/9 درصد) به‌عنوان موثرترین عوامل در ارتقاء رعایت حقوق مادری ایمن تعیین شدند. بین عوامل توانمندساز با رعایت حقوق مادری ایمن همبستگی بالای مثبت مشاهده شد (0.488=r، 0.950=p). نتایج بیانگر آن است که رعایت حقوق مادری ایمن از دیدگاه دانشجویان مامایی در حد متوسط است. با توجه به ارتباط عوامل توانمندساز با رعایت حقوق مادری ایمن پیشنهاد می‌شود، مسئولان آموزشی و اجرایی حرفه‌ی مامایی، نقش این عوامل را در ارتقاء میزان رعایت حقوق مادری ایمن در نظر بگیرند تا کیفیت ارائه‌ی خدمات مامایی افزایش یابد.

compliance with the right to safe motherhood and its predisposing, reinforcing, and enabling factors based on the precede-proceed model from the perspective of midwifery students

the right to safe motherhood encompasses several goals, including reducing maternal mortality, ensuring safe pregnancy and childbirth, and giving birth to healthy children. this study aimed to determine the degree of compliance with the right to safe motherhood and to identify its predisposing, reinforcing, and enabling factors based on the precede-proceed model from the viewpoint of midwifery students. this cross sectional study was conducted using the census method on 151 midwifery students at mashhad university of medical sciences, mashhad, iran in 2021 and 2022. data were collected through a demographic questionnaire, a researcher-made questionnaire to assess compliance with the right to safe motherhood, and a questionnaire to measure its predisposing, reinforcing, and enabling factors on a self-report basis. statistical methods including pearson’s and spearman’s correlation coefficients were utilized to analyze data. the overall mean score of compliance with the right to safe motherhood was 116.6±38.8 with a range of 13-187. regarding predisposing factors, 58.6% of students had an average to high level of awareness, 80.15% had a positive attitude, and 56.7% highly valued compliance with the right to safe motherhood. concerning reinforcing factors, the encouragement by clinical mentors (94.8%) as well as legal support (94.6%), and in terms of enabling factors, proficiency and expertise in human resources (71.9%) were recognized as the most influencing factors in promoting compliance with the right to safe motherhood. moreover, there was a strong positive correlation between enabling factors and compliance with the right to safe motherhood (r=0.950, p=0.488). the results suggest that from the perspective of midwifery students, the level of compliance with the right to safe motherhood is moderate. given the relationship between enabling factors and compliance with the right to safe motherhood, educational and executive officials in midwifery are recommended to consider the role of these factors to improve the level of compliance with the right to safe motherhood to enhance the quality of midwifery services.