دو آیت کرامت؛ بررسی آیات خلافت و امانت با ملاک کرامت انسانی

در قرآن کریم، به کرامت آدمی تصریح شده است؛ اما در دو آیه ، به دو مفهوم خلافت و امانت درباره ی انسان و در سنجش با دیگر آفریدگان پرداخته شده که از آیات دشوار و پوشیده در تفسیر شمرده می شوند. گزینش نیک از بد یا همان معنای اختیار به عنوان بنیاد و ملاک کرامت انسان، می تواند تفسیری آسان و شفاف از این آیات ارائه دهد. آیه ی امانت ، انسان را بر خلاف آفریدگان دیگر، پذیرای امانتی می شمارد که از ظلوم و جهول بودن اوست و مفسران، هم، در معنای این دو صفت و هم، در نسبت آن با پذیرش امانت، اختلاف کرده اند. اگر این امانت ویژه، همان ویژگی انسانی اختیار باشد، می تواند در کنار دو ویژگی عدل و علم، دو ویژگی ظلم و جهل را نیز، برای انسان رقم زند. وزن فعول برای رساندن توان یک ویژگی است، نه فعلیت آن و اینجا، به معنی توانا به ستم یا توانا به نادانی است، در کنار عدول و علوم . پس التزام همه انسان ها به ستم و نادانی نیست. در آیه ی خلافت نیز، فرشتگان به خدا می گویند جانشینی آدم، به پستی و خون ریزی خواهد انجامید و خداوند نفی نکرده است؛ اما به دانشی بالاتر ارجاع می دهد. اگر وجه خلافت نیز، همان ویژگی انسانی نیک گزینی و ملزوم علم و عدل باشد، فرشتگان، به درستی، وجه مقارن آن را که جهل و ظلم و پستی و خون ریزی است، دیده و ارزش اصل اختیار را که نیک گزینی آزادانه در برابر نیکی جبری خودشان است، درنیافته اند؛ آنچه خلافت و تخلق و مَثَل خدا و عبودیت آزاد با کنه ربوبیت است.

two verses of dignity; the study of verses of caliphate and trust with the criterion of human digninty

koran had affirmed human dignity but in other verse, it had mentioned caliphate/substitution and deposit about human in comparison with other creatures that they had difficult and covered interpretations. the choice of good and evil as human dignity criterion, makes it easy and transparent. deposit verse says human accepts deposit and others refuse it because of 2 adjectives: zaloom and jahool from roots of oppression and ignorance. interpretations are different in meaning this adjective and their relation to deposit. if deposit is choosing, it can make oppression and justice and knowledge and ignorance. then faool structure in arabic can show potency of action/adjective. thus, they mean potent for oppression and ignorance like justice and knowledge. it means choosing potency, not actual ugliness.in caliphate verse, angels say to god that human creation tend to corruption and killing. god hadn,t refused it but had referred to an upper knowledge. if caliphate is good choosing too along justice and knowledge, angels had seen properly contemporaneous ignorance and oppression and corruption and killing but they couldn,t recognize the difference between good free discretion and their algebraic goodness that is caliphate and moral similarity and free worship of god with lordship essence.