ساسانیان و نگرش آ‌ن‌ها به دانش پزشکی

امپراتوری ساسانی بین سال های 224تا651 میلادی در ایران حاکمیت داشت. همگونی و همسویی دولت و دین در ساختار تشکیلات اداری ساسانی، در رشد علم و دانش، به ویژه علم پزشکی، در طول حیات سیاسی چهارصدساله ی ساسانیان، تاثیراتی بسیار مهم داشت. با توجه به اهمیت دانش پزشکی در این دوره، پرسش کلیدی پژوهش این است که با وجود نظام طبقاتی و انحصار فراگیری علم و دانش در طبقات ممتاز جامعه، علم پزشکی چه منزلتی در دوره ی ساسانی داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد در آموزه های دین زرتشت، علم پزشکی بالاترین جایگاه را داشته است؛ زیرا با وجود برخورداری از سلامتی بود که مومن زرتشتی می توانست بر اهریمن غلبه کند. در کنار این، سیاست تشویقی شاهان و دولت ساسانی در رشد و بالندگی علم پزشکی بسیار اثرگذار بود. برخی از این سیاست ها عبارت اند از: گسترش روابط فرهنگی و علمی با کشورهای هندوستان و یونان و روم، ترجمه ی آثار پزشکان خارجی به زبان پهلوی و بایگانی آن ها همراه با تشکیل کتابخانه ای بزرگ، دعوت به اشتغال پزشکان خارجی در دانشگاه جندی شاپور و اعزام پزشکان ایران به خارج از کشور برای فراگیری دانش پزشکی و تجربه ی بیشتر در این حوزه. پژوهش حاضر به روش تاریخی، با استناد به منابع کتابخانه ای و باستان شناسی و به شیوه ی توصیفی تحلیلی انجام شده است. به نظر می رسد با توجه به گستردگی تمدن ایران در عصر ساسانی و توجه به علم و دانش و همچنین، ایجاد شهر پزشکی در دوره ی ساسانی، دانش پزشکی اهمیتی زیاد در این دوره داشته است و در این دانش به صورت تخصصی پژوهش می شد.

sassanids and their attitude to medical knowledge

the sassanid empire ruled in iran between 224 ad and 651 ad. the founder of this dynasty, ardashir i (241-224 ad), a zoroastrian cleric, took two very important steps in the beginning; one was the creation of a central government and the other was the formalization of the religion of zoroaster. the homogeneity and alignment of government and religion in the sassanid administration had very important effects on the growth and development of science and knowledge, especially medical science, which began in the achaemenid empire (330 559 ad). the under-consideration question in this research is that despite the class system and the monopoly of learning science and knowledge in the privileged classes of society, what was the status of medical science in the sassanid period? this study showed that medical science had the highest position in the teachings of zoroastrian religion; because with that, they took care of their health and performed their religious duties well, and with it, they overcame the devil. in zoroastrian religious texts, the duties and characteristics of the physician, the types of diseases and how to treat and the rules related to ‘tebabat,(medicine) are discussed. in addition to this, the encouragement policy of kings and sassanid government, including; expanding cultural and scientific relations with india, greece and rome, translating the works of foreign physicians into pahlavi and archiving them along with the formation of a large library, inviting foreign physicians to work at ‘gondishapur, university and sending iranian physicians abroad in order to acquire more medical knowledge and experience, they were very influential in the growth and development of medical science. the current study has been conducted in a historical method with reference to library sources and archaeological sources as well as new researches have been used to complete the topics. it seems that due to the spread of iranian civilization in the sassanid era and paying attention to science and knowledge as well as the creation of a medical city in the sassanid period, medical knowledge had a great importance in this period and this knowledge was researching professionally.