معرفی و نقد مقاله پزشکی عصر صفویه با تکیه بر سفرنامه‌های غربی

دوره صفویه یکی از ادوار مهم در تاریخ پزشکی ایران محسوب می شود. در این دوره دانش پزشکی پیشرفت نموده و آثار زیادی در زمینه طب تالیف و بیمارستان های متعددی تاسیس شد. در طی سالیان اخیر پژوهش های متعددی در ارتباط با تاریخ پزشکی دوره صفویه انجام گرفته است. هدف از پژوهش حاضر معرفی و نقد مقاله ی پزشکی عصر صفویه با تکیه بر سفرنامه های غربی اثر سعید آقارضایی و شیوا رضایی است. این پژوهش یک مطالعه تحلیلی-انتقادی است که با بهره گیری از منابع کتابخانه ای به بررسی و ارزیابی مقاله ی مورد نظر از نظر ساختاری، محتوایی و روشی می پردازد. مقاله ی پزشکی عصر صفویه با تکیه بر سفرنامه های غربی دارای نگارش منسجمی می باشد و حاکی از تلاش نویسندگان برای تبیین وضعیت پزشکی و بهداشت در دوره صفویه است. در ساختار مقاله بعضاً ارجاع دهی های نامناسب و اشکالات نگارشی دیده می شود. عدم اشاره کامل به دلایل مهاجرت پزشکان به هند، عدم تعیین جایگاه واقعی بیمارستان ها، عدم اشاره به جایگاه دانش دندانپزشکی، دامپزشکی و جراحی، عدم اشاره به گفتمان پزشکی طب النبی، اشاره نکردن به بیماری های همه گیر و مبهم بودن وضعیت داروسازی در دوره صفویه را می توان از نقدهای محتوایی برشمرد. نتایج نشان می دهد که مقاله مورد نظر علیرغم تلاش برای آشکار کردن جنبه های مختلف پزشکی در عصر صفویه، اما دارای برخی اشکالات ساختاری، محتوایی و روشی است. لذا انتظار می رود نویسندگان محترم با برطرف نمودن ایرادات ذکر شده، بتوانند در پژوهش های بعدی اثر قابل توجه تری پیرامون تاریخ پزشکی منتشر نمایند.

introduction and critique of the paper medicine of the safavid era relying on western travelogues

the safavid period is considered one of the most important periods in the history of iranian medicine. during this period, medical knowledge was developed many works in the field of medicine were written and several hospitals were established. in recent years, several studies have been conducted on the medical history of the safavid period. the purpose of this study is to introduce and critique the paper medicine of the safavid era relying on western travelogues by saeed agharezaei and shiva rezaei. this research is an analytical-critical study that uses library resources to review and evaluate the paper in terms of structure, content, and method. the paper has coherent writing and indicates the authors’ efforts to explain the medical and health situation of the safavid period from the perspective of western tourists. in the structure of the paper, sometimes inappropriate references and writing errors are seen. failure to mention the reasons for the migration of physicians to india, failure to determine the true location of hospitals, failure to mention the position of dental, veterinary and surgical knowledge, failure to mention epidemics and ambiguity of the pharmacology situation in the safavid period can be enumerated content critiques. the results show that the paper, despite attempts to reveal various aspects of medicine in the safavid era, has some structural, content, and method problems. therefore, it is expected that the respected authors, by eliminating the mentioned problems, will be able to publish a more significant work on the history of medicine in future research.