آنفلوآنزای اسپانیایی در مشهد، از سال 1297 تا 1299 هجری شمسی

یکی از فجایع تاریخی شمال شرق ایران که بسیاری از مردم این منطقه را از بین برد، آنفلوآنزای اسپانیایی بود که در سوم و چهارم آگوست 1918م/ یازدهم و دوازدهم امرداد 1297ه.ش، وارد مشهد شد و تا سال 1920م/ 1299ه.ش، در چندین موج، ادامه یافت. شهر مشهد، طی سه سال، چیزی در حدود 3500 نفر از جمعیت صدهزارنفری‌اش را از دست داد؛ همچنین، آنفلوآتزای اسپانیایی سبب شیوع بیماری‌هایی دیگر شد؛ درواقع، پنج درصد از جمعیت شهر از بین رفت و به بافت جمعیتی این شهر آسیب جدی رسید. در این مقاله، ضمن توجه به اهمیت تاریخ پزشکی محلی مشهد، درباره‌ی مسائل زیر نیز، بحث می‌شود: نقش شیوع بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی، جنگ جهانی اول و حضور روس‌ها که مسبب شیوع این بیماری شدند، واکنش پزشکان ایرانی و خارجی به این بیماری و دارویی که تجویز کردند و نقش پررنگ انگلیسی‌ها در قحطی مصنوعی، اعتیاد به تریاک و فقر غذایی.

Spanish Influenza in Mashhad from 1918 to 1920

Spanish flu was one of the harshest historical pandemics in the northeastern Iran, which killed many local people. Its first outbreak in Mashhad dates back to August 3 and 4, 1918. This disease continued until 1920 in successive waves. The death toll of this disease in Mashhad (with a population of 100,000 people at the time) was possibly as high as 3,500. Moreover, this disease caused outbreak of other diseases. In fact, it killed five percent of this city rsquo;s population and resulted in huge deaths in this city. This paper takes the importance of Mashhad rsquo;s medical history into consideration and at the same time investigates the outstanding role of Spanish influenza, World War I, and the presence of Russians who were the main cause of this outbreak in Mashhad, and the reaction of Iranian and foreign physicians to this disease and the medicine they prescribed, as well as the significant role of British in fake Persian Famine, opium addiction, and food poverty.