مطالعه و بازشناسی حکیم مسلمان، عبدالله ازدی و فرهنگ‌نامه‌ی پزشکی او به‌نام کتاب الماء

مطالعه‌ی حاضر، در پی بازشناسی یکی از پیشکسوتان طب سنتی بالینی، به‌نام عبداالله ازدی و فرهنگ‌نامه‌ی پزشکی اوست. این پژوهش، مطالعه‌ای از نوع تحلیلی است. تمرکز جست‌‌وجو بر دو کلیدواژه‌ی اصلی عبدالله ازدی و کتاب الماء قرار گرفت؛ اما دامنه‌ی جست‌وجو تمام واژه‌های مناسب از قبیل طب، بوعلی سینا، طب سنتی، فرهنگ‌نامه‌ی پزشکی، اخلاق و حقوق پزشکی را شامل می‌شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای جامع طب (نسخه‌ی یک)، کتابخانه‌ی تاریخ اسلام، تاریخ ایران اسلامی و مراکز معتبر ملی و بین‌المللی گردآوری شد. مساله‌ی اصلی پژوهش پیشِ رو، از یک سو شناسایی و معرفی نکاتی در باب زندگی و اعتقادات و نیز دانش تخصصی عبدالله ازدی در حیطه‌ی پزشکی و از سوی دیگر شناساندن کتاب او، فرهنگ‌نامه‌ی کتاب الماء است. پژوهش‌های این تحقیق نشان می‌دهد، عبدالله ازدی، یکی از شاگردان ابن‌سینا و مصاحب ابوریحان بیرونی بوده است. این حکیم مسلمان، در عین تبحر در طب سنتی بالینی، پزشکی قانون‌مدار و اخلاق‌گرا بوده است و التزام او به شریعت در جای‌جای کتاب الماء به چشم می‌خورد. استعمال واژه‌های تخصصی پزشکی نیز، بیانگر احاطه‌ی وی بر دانش پزشکی است.

Study and Recognition of Muslim Sage Abdullah Azdi and His Medical Dictionary Called “Kitāb Al-ma”

This study seeks to identify one of the pioneers of traditional clinical medicine named Abdullah Azdi and his medical dictionary. This research is an analytical study. The focus of the search was on two keywords, Abdullah Azdi and Kitab alMachr('39')ma, but the scope of the search included all appropriate terms such as: medicine, Bu Ali Sina, traditional medicine, medical dictionary, ethics, and medical law. Data were collected and analyzed using comprehensive library software (version one), Islamic History Library, Islamic Iran History and reputable national and international centers. The main purpose of the forthcoming research, on the one hand, is to identify and introduce points about life and beliefs, as well as Abdullah Azdichr('39')s specialized knowledge in the field of medicine, and on the other hand, to introduce his book, which is in fact a dictionary called Kitab alMachr('39')a . The researches of this research show that Abdullah Azdi was one of the students of Ibn Sina and the companion of Abu Rihan alBiruni. In addition of being expert in clinical medicine, he was an ethical and professional physician and in every part of his book, he observes the Sharichr('39')a. The use of specialized medical terms indicates that he was surrounded by medical knowledge.