مروری بر اصول اخلاقی و فنی کار با ماهی گورخری به‌عنوان یک گونه مدل زیستی در مطالعات علوم پزشکی

ماهی گورخری یک ارگانیسم مدل سرآمد است که با خصوصیات متنوعی که دارد، گسترش مرزهای علم را در رشته‌های متعدد سبب شده است. خصوصیات این ماهی کوچک آب شیرین به کمک زیست‌شناسان به نحوی نمود یافت که مقایسه‌ی ژنتیکی آن با پستانداران (همچون موش) حتی برای بسیاری از محققان باورنکردنی بود؛ به‌عنوان مثال، ظهور روش‌های جدید و کارآمد برای نسخه‌برداری و ویرایش ژنوم، کمک کرد تا در زمینه‌ی استفاده از آن در زمینه‌های مختلف علمی، ازجمله سم‌شناسی، کشف مواد دارویی، زیست‌شناسی پیوند، مدل‌سازی بیماری و حتی آبزی‌پروری رشدی فزاینده روی دهد. تداوم تکامل و تطبیق سیستم مدل ماهی گورخری، نیازمند بهبود روش‌ها و رویکردهایی برای پرورش و مدیریت این ماهی‌ها در مخازن کنترل‌شده است؛ به‌طوری‌که در نهایت، تحقیقات صورت‌گرفته بر روی این ماهی بیشتر تکرارشدنی، مقرون به صرفه و در چارچوب اخلاق پژوهشی باشد. انتقال دانش و فناوری از علوم آزمایشگاهی و پزشکی و آبزی‌پروری، بخشی ضروری از این توسعه است که باید با موازین اخلاق در علم منطبق باشد. در این مقاله به برخی اصول اخلاقی و فنی کار با ماهی گورخری به‌عنوان یک گونه مدل زیستی در مطالعات علوم پزشکی پرداخته می شود.

Review of the Ethical and Technical Principles of Working with Zebrafish as a Species of the Biological Model in Medical Science Studies

The Zebrafish is a preeminent model organism that, with its most prominent features, has expanded the boundaries of science in many disciplines. Characteristics of this small freshwater fish, with the help of biologists, showed that it has a highly comparable genetic with mammals such as mice and rats. For example, the emergence of new and efficient methods for duplicating and editing the genome has helped to increase the growth of its use in various fields of science, including toxicology, drug discovery, transplant biology, disease modeling, and even aquaculture. Continued maturation and adoption of the Zebrafish model system require the improvement of methods and approaches for the cultivation and management of these fishes in controlled reservoirs, so that, ultimately, research on this fish is more reusable, costeffective and in a framework for ethics in research. Knowledge and technology transfer from laboratory science, medicine, and aquaculture is a necessary part of this development, which should be in line with ethical standards in science. In this paper, we would consider the ethical and technical principles of working with Zebrafish as a species model in studies of medical sciences.