بررسی روایی سازه‌ی مقیاس هوش معنوی در دانشجویان ایران

هوش معنوی مجموعه ای از قابلیت های معنوی فردی است که به سازگاری و رفتار حل مساله کمک می کند. هدف مطالعه ی حاضر تعیین ابعاد نظری و تعیین روایی ساختاری مقیاس هوش معنوی مبتنی بر بافت فرهنگی و دینی در دانشجویان ایران بود. در این مطالعه ی روش شناختی تلفیقی، ابتدا با بررسی مقیاس های موجود، 62 گویه انتخاب شد. در بخش کیفی با 67 نفر از دانشجویان مصاحبه شد و 42 گویه ی دیگر مقیاس استخراج گردید. در بخش کمّی، برای تعیین روایی سازه از تحلیل عاملی استفاده شد. نمونه های پژوهش هزار نفر از دانشجویان بود که به شیوه ی تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. کمیته ی اخلاق دانشگاه تهران، مجوز اخلاقی این پژوهش را صادر کرده است. با تحلیل عاملی، تعداد گویه ها از 104 به 39 گویه کاهش یافت. از بین ده عامل مدل نظری، هفت عامل در مجموع 60.21 درصد از واریانس کل مقیاس را تبیین نمود. این هفت عامل، زیر عنوان های فهم معنا و تاثیر امور دینی، درک و بسط حالات آگاهی و فراروندگی، درک پدیده ی متعالی در ورای موجودات هستی، تفکر انتقادی وجودی، توانایی تولید معنای شخصی، حل مسائل با استفاده از منابع معنوی و سازگاری معنوی در روابط بین فردی نامگذاری و طبقه بندی شدند. پایایی مقیاس بر اساس همسانی درونی گویه ها بین 0.731 تا 0.906 و پایایی کل مقیاس 0.945 بود. مقیاس 39 گویه ای هوش معنوی با ویژگی های روان سنجی مطلوب و الگوی ساختار عاملی قابل قبول و مبتنی بر آموزه های دینی و فرهنگی ایران می تواند به عنوان ابزاری روا و پایا در جامعه ی دانشجویی ایران کاربرد داشته باشد.