اهمیت اخلاقی ظرفیت روانی در شرایط استطاعت سفر حج تمتع

برخورداری از استطاعت مالی، توانایی بدنی و ظرفیت روانی، مهم ترین شرایط وجوب حج تمتع هستند؛ اما اکثر مکلفان، به ظرفیت روانی توجهی نداشته، هر سال، تعدادی افراد فاقد ظرفیت روانی با رفتن به حج، آسیب دیده و تحت درمان قرار می گیرند یا به کشور بازگردانده می شوند. در نتیجه، شماری از واجدین شرایط از فریضه ی حج محروم می شوند. درباره ی ظرفیت روانی مکلفان، پژوهشی انجام نگرفته و هدف این مطالعه، نشان دادن اهمیت اخلاقی ظرفیت روانی برای انجام حج است. در بخش کمّی این مطالعه کاربردی تحلیلی، نخست اطلاعات پرونده های موجود در سیستم ثبت اطلاعات مرکز پزشکی حج و زیارت از سال 1391تا 1393 شمسی استخراج شده و پس از ارزیابی با رعایت معیارهای dsmivtr توسط دستیار روان پزشکی زیر نظر متخصص و پزشکان کاروان ،اطلاعات بدست آمده تحلیل شدند. در بخش کیفی، از مدیران ستادی سازمان حج و زیارت و اعضای کارگروه سلامت، اطلاعات سازمان یافته ی جامعی گردآوری شد. در این مطالعه معلوم شد 16.7% (17 نفر) از حجاجی که طی سال های 91 تا 93 به علت اختلالات روانی به بیمارستان های مکه و مدینه مراجعه کرده اند (جمعاً 102 نفر)، به اختلالات طیف اسکیزوفرنیا و سایکوتیک مبتلا و فاقد ظرفیت روانی و شرط استطاعت بوده اند. نتایج مطالعه علاوه بر یاری سیاست گذاران سلامت برای نظارت بر اعزام حجاج، می تواند شاخصی شرعی و راهنمایی اخلاقی برای شناسایی مصادیق افرادی که فریضه ی حج از آنان ساقط است تلقی شود و به جلوگیری از اتلاف هزینه، تضییع وقت حجاج و کارکنان و مخدوش شدن اعتبار ملی بینجامد؛ همچنین، نتایج این پژوهش می تواند به جایگزین کردن افراد واجد شرایط به جای افراد فاقد شرایط، کمک کند.