درمان بی‌نتیجه، بیهوده یا بی‌فایده؟

اخلاق پزشکی، دانشی کهن است. برخی از موضوعات مطرح در آن، سابقه ای تاریخی دارد و برخی دیگر از چالش های آن، نوین است و با پیشرفت های فناوری پدید آمده است. یکی از این چالش ها که سابقه ای تاریخی دارد اما به تازگی نمودی بیشتر یافته، «بی نتیجه بودن درمان» است. در تعریف آن گفته شده است، درمانی که نتواند به هدف تعیین شده ی خود برسد، بی نتیجه خواهد بود. این موضوع در اواخر دهه ی هشتاد میلادی، تحت عنوان واژه ی medical futility وارد متون پزشکی شد. براساس این بررسی، می توان نتیجه گرفت که این واژه را زمانی باید به کار ببریم که احتمالاً، اقدام درمانی، نتیجه ی مطلوب و آن «نتیجه» ای را که تیم سلامت و بیمار/خانواده به دنبال آن هستند (سلامت بیمار)، محقق نخواهد کرد. در کشور ما برای این عبارت، معادل هایی گوناگون ارائه شده است؛ «بی فایدگی پزشکی» ، «بیهودگی در پزشکی» و حتی «درمان نابه جا» از آن جمله اند. این مقاله در جست وجوی معادل فارسی مناسب برای این مفهوم است. ازآنجاکه ممکن است استفاده از تعابیری مانند «بیهوده» یا «بی فایده»، باعث برداشت نادرست و پدیدآمدن سوءتفاهم میان بیمار/خانواده و تیم پزشکی شود و اعتماد بین بیمار/خانواده و تیم پزشکی را در معرض آسیب قرار دهد، بهترین تعبیری که به نظر می رسد می توان جایگزین این واژه ی انگلیسی کرد، تعبیر درمان «بی نتیجه» است.