عوامل موثر گزارش‌شده برای سوءرفتارهای پژوهشی در تحقیقات ایران

دغدغه ها و نگرانی های اساسی در پیوند با سلامت پژوهش سبب شده است تا سوءرفتارهای پژوهشی در تحقیقات ایران به عنوان موضوعی در خور بررسی، در مطالعات مطرح شوند؛ اما لازمه ی داشتن سیاست عینی و خط مشی روشن برای مدیریت سوءرفتارهای پژوهشی و تمهید سلامت پژوهش در تحقیقات کشور، داشتن آگاهی و شناخت کافی درباره ی عوامل ایجادکننده ی آن هاست. در مطالعه ی حاضر تلاش شده تا شواهد گزارش شده در مطالعات داخل کشور درباره ی سوءرفتارهای پژوهشی و عوامل موثر بر آن ها بررسی شوند. به این منظور، سی مطالعه ی انجام شده درباره ی سوءرفتارهای پژوهشی ایران شناسایی و برای مطالعه ی اسنادی انتخاب شدند. عوامل شناسایی شده از شواهد مربوط به سوءرفتارهای پژوهشی گزارش شده در ذیل سه مجموعه ی 1. عوامل ساختاری شامل فشار نشر، سیاست های ارتقای علمی، تامین بودجه ی پژوهش و حفظ موقعیت شغلی؛ 2. عوامل سازمانی شامل محیط پژوهش، فعالیت های نظارتی کنترلی بر پژوهش و آموزش فعالیت های پژوهشی؛ 3. عوامل فردی شامل مهارت های پژوهشی، مدرک گرایی، منافع مالی حاصل از پژوهش، درک و قضاوت اخلاقی فرد تعیین و تعریف شدند. بر این اساس، الگوی تحلیلی عوامل موثر برای سوءرفتارهای پژوهشی گزارش شده در مطالعات ایران تدوین شد. همچنین نتایج این مطالعه نشان دادند که مطالعات انجام شده در کشور آن چنان که باید، به بررسی متغیرهای مربوط به عوامل فرهنگی و عوامل موقعیتی، نپرداخته اند و عمدتاً به مصادیق بارز سوءرفتارهای پژوهشی مانند داده سازی و تحریف داده ها، به ویژه سرقت علمی، توجه کرده اند.

Reported causal factors for research misconducts in Iranian research

Substantial concerns about the research integrity in Iran have caused research misconducts to be issue for studies. But adequate recognition about causal factors is a necessary part of clear and explicit policy in order to manage the research misconducts and supply the research integrity. This study attempted investigating the available evidence on the reported research misconducts in the Iranian research and its causal factors. Therefore, 30 studies on the Iranian research misconducts were studied. The detected factors to research misconducts based on the reported evidence included: 1. Structural factors such as publication pressure, scientific promotion policies, research funding and job preservation 2. Organizational factors such as research environment, regulatorycontrol activities on research and teaching research activities 3. Personal factors such as research skills, degree orientation, financial benefits, understanding and moral judgment. The analytical model of causal factors was designed. Therewith, cultural and situational factors have received less attention in the literature and they have major focus on the obvious types of research misconduct (data fabrication, Falsification and Plagiarism), especially plagiarism.