مفهوم «قاعده‌ی لاضرر» و کاربردهای آن در پزشکی

اصول اخلاق پزشکی نوین، به ویژه اصل ضررنرسانی، کادر درمانی را به پرهیز از هر گونه آسیب و زیان به بیمار توصیه می کند. فقهای اسلام نیز، با بهره گیری از منابع و متون دینی، قواعدی را عرضه کرده اند که در بسیاری از حوزه های زندگی کاربرد دارند. از جمله ی این قواعد، قاعده ی «لاضرر» است که در این مقاله به بررسی این قاعده و کاربردهای آن در پزشکی می پردازیم. افزون بر مباحث سندشناسی، فهم درست واژه های «ضرر» و «ضرار» و نفی یا نهی بودن حرف «لا» در ابتدای مستند قاعده، از مباحث اساسی و اختلافی است. پیوند اعضا، تنظیم خانواده و کنترل بارداری، مسئولیت پذیری در حفظ سلامت، لزوم مراجعه ی بیمار به پزشک برای معالجه، مسئولیت مدنی پزشکان در امر درمان و مسئولیت متولیان جامعه در کنترل ایدز، از مسائل مبتلابه امروز نظام سلامت است که قاعده ی لاضرر در آن ها جاری و ساری است.