کاربرد مدل ‌های طولی انتقال و انتقال حاشیه‌ای‌شده در بررسی عوامل موثر بر اختلال رشد کودکان کمتر از دو سال در شهر طارم

مقدمه و هدف: اختلال رشد یکی از مشکلات مهم بهداشتی در دوران کودکی است. تامین، حفظ و ارتقای سطح سلامت کودکان زیر دو سال به عنوان یک گروه آسیب پذیر در خدمات بهداشتی و درمانی جایگاه ویژه ای دارد. هدف مطالعۀ حاضر کاربرد مدل انتقال و مدل انتقال حاشیه ای شده برای تحلیل داده های طولی مربوط به اختلال رشد کودکان کمتر از دو سال شهر طارم است.مواد و روش ها: مطالعۀ طولی حاضر بر روی 787 کودک زیر دو سال مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهر طارم به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای انجام شده است. متغیرهای پژوهش تا 24ماهگی به تعداد 9 بار اندازه گیری شدند. داده ها با استفاده از مدل انتقال و مدل انتقال حاشیه ای شده با برنامه نویسی در نرم افزار r صورت گرفته است.نتایج: در این مطالعۀ طولی، 143 کودک (2%/18) تا 24ماهگی حداقل در یک دورۀ زمانی دچار اختلال رشد شده بودند. همچنین، نتایج نشان دهندۀ آن بود که اثر متغیرهای محل سکونت (045/0=p)، دوقلوزایی (003/0=p)، وزن مادر (034/0=p) و سن بارداری (002/0=p) در مدل انتقال، متغیرهای جنسیت کودک (027/0=p)، سن مادر (005/0=p)، محل سکونت (014/0=p)، دوقلوزایی (001/0>p)، وزن مادر (001/0>p) و سن بارداری (014/0=p) در مدل انتقال حاشیه ای شده بر اختلال رشد معنادار بودند. نتیجه گیری: با توجه به معیار آکائیکه می توان گفت مدل انتقال مرتبه دوم برازش خوبی به داده ها داشته است. همچنین با توجه به عوامل معنادار، اقداماتی مانند توجه بیشتر به کودکان دختر، اقدام به بارداری در سن کمتر از 35 سال، ارتقای پایش وضعیت کودکان دوقلو در جهت کاهش اختلال رشد می تواند موثر باشد.