ارزیابی هدف دسترسی به مراقبت‌های سرپایی در برنامه پزشک خانواده روستایی با معیار‌های تداوم مراقبت‌ها و دسترسی ب‌موقع به مراقبت‌ها در شهرستان گرگان

مقدمه و هدف: یکی از هدف‌های نظام سلامت در ایران و برنامه گسترش شبکه‌های بهداشتی و درمانی در روستاها، افزایش دسترسی به مراقبت‌های سلامت می‌باشد. برنامه پزشک خانواده با هدف بهبود دسترسی به مراقبت‌های سلامت، از طریق ارتقای معیارهای کارکردی نظام سلامت، از سال ???? در روستاها و شهرهای زیرِ ??هزار نفر به‌اجرا درآمد. در این پژوهش، هدف‌ افزایش دسترسی به مراقبت‌ها در برنامه پزشک خانواده با معیارهای تداوم مراقبت‌ها و دسترسی بموقع به مراقبت‌ها در سطح شهرستان گرگان ارزیابی گردیده است.مواد و روش‌ها: ابتدا شاخص‌هایی برای یکی از هدف‌های برنامه پزشک خانواده، شامل دسترسی به مراقبت‌های سلامت و شاخص‌های معیار کارکرد برنامه برای نشان‌دادن تداوم مراقبت‌ها و دسترسی بموقع به مراقبت‌ها معرفی گردید. سپس رابطه هم‌بستگی رگرسیونی بین متغیر شاخص دسترسی به مراقبت‌های سلامت و متغیرهای توضیحی یا شاخص‌های معیار کارکرد برنامه پزشک خانواده در هفده مرکز بهداشت روستایی شهرستان گرگان تعیین گردید. مدل آماری به‌کاررفته در پژوهش در سال‌های ???? و ????، از نوع مدل داده‌های ترکیبی و مدل خطا ـ تصحیح با استفاده از نرم‌افزارeviews 8 می‌باشد.نتایج: تخمین هم‌بستگی رگرسیونی نشان داد که ??درصد بهبود در شاخص ارتباط پزشک با بیمار و شاخص ثبت اطلاعات و پیگیری مراقبت‌ها در روند ماهانه توانست دسترسی به مراقبت‌ها را به‌ترتیب ?/?درصد و ?/?درصد افزایش دهد؛ اما افزایش ??درصدی شاخص ارتباط پزشک با سطح تخصصی درمان، با کارکرد محدود، تنها تاثیری معادل با ?/?درصد افزایش در دسترسی به مراقبت‌ها داشته است. همچنین نشان داده شد که بهبود ??درصدی در شاخص فعالیت ده‌گردشی برای گروه‌های هدف و شاخص مراجعات این گروه‌ها به پزشک خانواده در دوره‌های کمتر از یک ماه، موجب افزایش به‌ترتیب ?درصد و ?/?درصد در شاخص دسترسی گردید. اما کارکرد فعالیت ده‌گردشی برای کل جمعیت تحت پوشش، محدود مشاهده گردید؛ به‌طوری‌که ??درصد افزایش در این شاخص، تنها ?/?درصد دسترسی به مراقبت‌ها را افزایش داد.نتیجه‌گیری: این پژوهش با درنظرگرفتن مفاهیم سازگار با سایر پژوهش‌ها برای شاخص هدف و شاخص‌های معیار کارکردی و سپس با کمّی‌نمودن این شاخص‌ها و توضیح رابطه هم‌بستگی رگرسیونی بین این شاخص‌ها نشان داد که برنامه پزشک خانواده در شهرستان گرگان با کارکرد مناسب توانست شاخص هدف دسترسی به مراقبت‌ها را افزایش دهد. اما تاثیر کارکرد برنامه پزشک خانواده از جهت ارتباط با سطح تخصصی درمان و تداوم مراقبت‌ها برای مجموع جمعیت تحت پوشش، در حد موردانتظار نبوده است.