چند رویکرد برخورد با مقادیر گمشده‌ متغیرهای کمی و بررسی اثر آنها بر نتایج حاصل از یک کارآزمایی‌ بالینی

مقدمه و هدف: چالشی اساسی که‌ مطالعات طولی را تحت تاثیر قرارمی‌دهد، مسیله‌ گمشدگی در داده‌هاست. گمشدگی در داده‌ها ممکن است به ازدست‌رفتن بخشی از اطلاعات منجرشود که این امر، باعث کاهش دقت برآوردگرها و دست‌یافتن به نتایج اریب و نادرست می‌‌شود لذا ضروری است تا ابتدا داده‌های حاصل از تحقیق‌های طولی از نظر ساختار گمشدگی ارزیابی‌شده، با درنظرگرفتن این نکته، تحلیلی مناسب با یا بدون جانهی روی داده‌ها انجام‌شود. هدف از این پژوهش، شناسایی سازوکار گمشدگی موجود در داده‌های حاصل از کارآزمایی بالینی مربوط به اثربخشی دیسترکشن مفصلی به روش غیرجراحی در بهبود عملکرد بیماران مبتلا به استیوآرتریت شدید زانو و همچنین بررسی اثر استفاده از رویکردهای مختلف مواجهه با گمشدگی، بر نتایج حاصل از تحلیل این داده‌هاست.مواد روش‌ها: به‌منظور به‌دست‌آوردن نتایج معتبر در تحلیل داده‌های مرتبط با مطالعات کارآزمایی بالینی طولی که شامل مقادیر گمشده هستند، رویکردهای مختلف برخورد با این‌گونه داده‌ها، ازجمله روش داده‌های کامل، روش داده‌های دردسترس، روش locf، روش مبتنی‌بر مدل پیش‌بینی‌کننده و روش‌های جانهی چندگانه‌ ازقبیل روش نمره تمایل (propensity score) و روش تطابق میانگین پیش‌بینی‌کننده (predictive mean matching method) وجوددارند؛ این روش‌ها در داده‌های حاصل از کارآزمایی بالینی مربوط به اثربخشی دیسترکشن مفصلی به روش غیرجراحی که از دو روش فیزیوتراپی و فیزیوتراپی به‌علاوه دیسترکشن مفصلی، در بهبود عملکرد بیماران مبتلا به استیوآرتریت شدید زانو در سه زمان ابتدای مداخله، انتهای مداخله و یک ماه پس از آن حاصل‌شده‌است، مورد استفاده قرارگرفته، نتایج حاصل از آنها با یکدیگر مقایسه‌شدند. از نرم‌افزار 9.1 sas برای برازش مدل حاشیه‌ای (marginal model) و از نرم‌افزار 4 solas برای جانهی داده‌ها استفاده‌شد.نتایج: با استفاده از رویکرد داده‌های کامل، داده‌های دردسترس و جانهی locf، اثر زمان معنی‌دار شد. هر سه روش جانهی چندگانه، نتایجی یکسان داشتند. در هیچ‌یک از رویکردهای مورد استفاده، اثر گروه درمانی، معنادار نشد اگرچه تفاوت‌هایی فاحش در طول فواصل اطمینان و ضرایب مدل وجودداشت.نتیجه‌گیری: با توجه به ساختار گمشدگی داده‌ها و نتایج به‌دست‌آمده از مولفه‌های (پارامترهای) خطای معیار، ضرایب مدل و طول بازه اطمینان، استفاده از نتایج رویکردهای جانهی چندگانه مناسب‌تر بوده، روش جانهی locf برای داده‌های طولی مداخله‌ای مناسب نیست.