زمان از دیدگاه صدرالمتالهین و برگسون

زمان یکی از موضوعاتی است که از دیرباز ذهن فیلسوفان را به خود مشغول داشته است. آرا و اندیشه‌های فلاسفه در این‌باره بسیار پریشان است؛ به گونه‌ای که فیلسوفی مانند کانت زمان را امری کاملاً ذهنی (سوبژکتیو) و از ویژگی‌های عالم پدیدار (فنومن) و نه عالم نومن می‌داند. در این میان برخی از آرای فلسفی درباره زمان ـ هرچند در دو حوزه فکری ـ در نگاه نخست، نزدیک به نظر می‌رسد. تفکرات ملاصدرا و برگسون از شمار این موارد است. این نوشتار بر آن است که با طرح دیدگاه ایشان در این‌باره و طرح جنبه‌های مختلف مفاهیم با سیری جدید روزنه‌ای را به مقایسه میان این دو تفکر بگشاید.