حکیم ترمذی و نظریه ولایت

حکیم تِرمِذی از عارفان و محدثان بزرگ سده سوم هجری است که آثار فراوانی از وی برجاست. او به تصریح برخی از صوفیه،‌ صوفی نبوده است و لقب «حکیم» به همین معنا اشاره دارد. با آنکه از حکیم ترمذی زندگینامه خودنوشتی باقی مانده، آگاهی‌های ما از سرگذشت وی فراوان نیست. او نخستین کسی است که در تاریخ عرفان اسلامی مسیله ولایت و ختم ولایت را در کتاب ختم الاولیا یا سیرهْْ الاولیا به صورت نظریه‌ای کامل مطرح کرد و بیشترین شهرت او به همین سبب است. تاثیر حکیم ترمذی بر عارفان پس از خود، تا زمان ابن‌عربی بسیار اندک بوده است؛‌ اما ابن‌عربی و پیروانش، به ویژه در مسیله ولایت و ختم ولایت، به‌شدت از وی تاثیر پذیرفته‌اند. این مقاله به چهار موضوع پرداخته است: زندگی و آثار ترمذی، رابطه او با تصوف،‌ نظریه ولایت، و تاثیر وی بر عارفان پس از خود.