تاثیر مکاشفات عرفانی ابن‌عربی بر اندیشه‌های حکمی ملاصدرا

بسیاری از نوآوری‌های ملاصدرا در حکمت متعالیه، همچون اصالت وجود،تشکیک در وجود،وحدت وجود،اصل علیت،حرکت جوهری،حدوث و قدم عالم ومعاد جسمانی و روحانی رنگ و بوی مکاشفات عرفانی دارد. بررسی هر یک از این مسایل مهم، تاثیرگذاری مکاشفات عرفانی ابن‌عربی را بر اندیشه‌های حکمی ملاصدرا به خوبی نشان می‌دهد. در جای‌جای آثار و نوشته‌های ملاصدرا، سخنان ابن‌عربی به عنوان موید بیان می‌شود.مهم‌ترین تحول فکری ملاصدرا فروگذاردن نظریه اصالت ماهیت، و اثبات اصالت وجود است. این تحول فکری و گرایش او به اصالت وجود، وام‌دار عوامل گوناگونی بود که بیشتر این عوامل به جنبه‌های مختلف عرفان و شخصیت‌های عرفانی هم‌چون ابن‌عربی بازمی‌گردد.دیدگاه فکری و مشرب ذوقی ملاصدرا، در مسیله وحدت وجود و عدمی بودن ممکنات، به مکاشفات ابن‌عربی بسیار نزدیک است.البته اثبات مراتب مختلف هستی در مقام بحث و تعلیم، با مسیله وجود و موجود منافاتی ندارد.ملاصدرا قایل به وجود ذهنی است و برای اثبات آن از سخنان ابن‌عربی بهره می‌برد. وی در مسیله حرکت جوهری، نخست در برابر مخالفان برهان می‌آورد و سپس به آیات قرآن استناد می‌کند؛ آن‌گاه سخنانی از ارسطو نقل کرده و سرانجام برای تایید مطالب خود نمونه‌هایی از ابن‌عربی می‌آورد.این موارد نمونه‌هایی از تاثیرگذاری ابن‌عربی بر اندیشه‌های فلسفی ـ عرفانی ملاصدرا است که در این مقاله مورد بررسی و تحقیق قرار می‌گیرد.