نقد و بررسی دیدگاه‌ فخررازی مبنی بر استحاله منطقی تعریف

تعریف، به ادعای منطق‌دانان، راهکاری برای اکتساب علوم نظری است. اما این راهکار از سوی بسیاری مورد نقد قرار گرفته است. از مهم‌ترین نقدها، نقد فخررازی است که می‌توان آن را نقد بر مبانی معرفت‌شناختی تعریف دانست. وی: اولاً، مدعی است که چون تقسیم علم به بدیهی و نظری محال است، اکتساب نظری به وسیله بدیهی نیز محال است؛ ثانیاً، تعریف حدی تحصیل حاصل است و تعریف رسمی به دنبال مجهول مطلق رفتن. بنابراین، تعریف حدی و رسمی محال است.مقاله پیش‌رو می‌کوشد با توجه به درجات معرفت, به نقد نخست وی پاسخ گوید؛ همان‌گونه که ارزش و کارکرد علم بدیهی و نظری متفاوت است، راه‌های تحصیل هریک نیز متفاوت است. بنابراین، راهی نیست جز اینکه تقسیم علم به بدیهی و نظری را قبول و در پی آن، تحصیل هریک به شیوه خاصی را بپذیریم. پاسخ سخن دوم ایشان آن است که اگر به رابطه اجزا با کل توجه کنیم، چنانکه فخررازی خود،‌ اعتراف دارد، در آن صورت، متوجه می‌شویم که تعریف حدی، تحصیل حاصل و تعریف رسمی، به دنبال مجهول مطلق رفتن نیست.