بررسی پیامدهای حس‌گرایی از دیدگاه قرآن

شناخت موجودات، امری ممکن و محقق بوده، راه‌های زیادی برای آن وجود دارد. از دیدگاه قرآن، برخی از این راه‌ها، مانند راه عقل، قلب، شهود و حس، درونی بوده، همگان توان استفاده از آن‌ها را دارند و برخی دیگر، مانند راه وحی، بیرونی و مختص انبیای الهی است. با اینکه راه‌های عقل، قلب، شهود و وحی از مهم‌ترین راه‌های شناخت بوده و برای سعادت انسان ضروری هستند، برخی از انسان‌ها، با نگاه وارونه، آن‌ها را رها کرده، به حس‌گرایی و حس‌بسندگی روی آورده‌اند. این نگاه افراطی به حس، سبب شد تا آنان در خداشناسی، مسائلی مانند دیدن خداوند، فرزند داشتن و فقر او را مطرح کنند و در نبوت، انتظار دریافت اوراق وحی را داشته و سرانجام با انکار معاد، خود را در همین دنیا منحصر بدانند. این درحالی‌ است که: اولاً، شناخت حسی، متکی به معرفت عقلی بوده، به‌تنهایی یقین‌آور نیست؛ ثانیاً، بسیاری از امور، مانند علیّت، معلولیّت و معاد، از قلمرو دریافت‌های حسی خارج هستند.