مسئله‌شناسی شخص‌انگاری خداوند

شخص‌انگاری خداوند یکی از مباحث کمابیش جدید الهیات غربی است که خداوند را وجودی شخص‌وار و انسان‌گونه قلمداد می‌کند. در این بررسی پرسش اصلی این است که حقیقت شخص‌انگاری خداوند به چه معناست و چه ویژگی‌ها و مولفه‌هایی دارد؟ می‌توان گفت مهم‌ترین مسئله برای اثبات شخص‌انگاری خداوند، شناخت مفهوم، ویژگی‌ها و مولفه‌های شخص‌انگاری است. در این مقاله، نخست با تبیین حقیقت تشخّص خداوند، مفهوم شخص‌وارگی را مفهومی مرکب‌گونه دانستیم؛ زیرا مفهوم متمایزی به نام تشخّص نداریم که در شمار سایر اوصاف باشد. ازاین‌رو عناصر و ملاک‌هابی برای آن وجود دارد که از جمله آن‌ها: حیات، علم، تعقل، اختیار، ذهن داشتن، تخاطب و تفاهم‌پذیری و تکلم، پذیرش مسئولیت و داوری اخلاقی و تمایز از دیگران است. براین‌اساس، تشخّص وصفی کمالی و دارای تشکیک است. ازاین‌رو اگر خداوند دارای ملاک‌های تشخّص، هرچند به‌صورت تشکیکی باشد، می‌توان شخص‌انگاری خداوند را اثبات کرد.