مرجعیت علمی اهل‌بیت علیهم‌السلام از دیدگاه محدثان غیرامامیه در سه قرن نخست اسلامی

مرجعیت علمی که تبیین و تفسیر آیات مبهم و متشابه قرآن کریم و بیان معارف و احکامی است که به‌روشنی و آشکارا در مصحف شریف نیامده است (تا از هرگونه برداشت نادرست و نزاع علمی در میان مسلمانان پیشگیری کند)، یکی از شئون و وظایف رسول خدا(ص) است که پس از ایشان، به اهل‌بیت(ع) واگذار شده است و همه مسلمانان در این مسئله هم‌داستان‌اند؛ برخلاف حاکمیت سیاسی که شیعه و سنی در آن اختلاف دارند.ما در نوشتار پیش‌ِرو برآنیم که این مسئله را با توجه به احادیث و سخنان محدثان سه قرن نخست اسلامی، اعم از صحابه، تابعان و شاگردان تابعان، با توجه به اهمیت دیدگاه آنها در میان مسلمانان، به‌ویژه اهل‌سنت، اثبات کنیم. بااین‌حال، نقل حدیث از امامان معصوم و شاگردی در مکتب آنها و تمسک به سیره آن بزرگواران در استنباط احکام دینی، خود گواه و دلیل دیگری در پذیرش مرجعیت علمی آنها است که در این نوشتار بدان هم خواهیم پرداخت. هرچند بیشتر سخنان صحابه درباره برتری و جایگاه علمی امام علی است ولی بیان احادیثی همچون حدیث ثقلین و تصریح برخی از تابعان به مقام علمی و مرجعیت امامان دیگر، بر جایگاه علمی آن بزرگواران در نزد آنها دلالت دارد.افزون‌براین، کوشیده‌ایم تا از منابع غیرامامیه در سه قرن نخست اسلامی، روایت‌ها و آثار منقول در زمینه مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) آورده شود که نتیجه آن، پذیرش موضوع از سوی صحابه و محدثان غیرامامیه‌ای است که دیدگاه آنها از سوی اهل‌سنت پذیرفته شده است.