بررسی شبکه‌های ارتباطی (معابر) شهری و آسیب‌های اجتماعی – ترافیکی

شبکه‌های ارتباطی شهرها نقش شریان‌های حیاتی آن را ایفا کنند و در طرح‌های توسعه شهری یکی از خطوط اصلی و تعیین‌کننده مهم به‌شمار می‌رود. اهمیت شبکه ارتباطی در طراحی شهری به‌نحوی است که نمی‌توان آنها را منفک از یکدیگر دانست، زیرا کلیه فعالیت‌های ساکنان یک شهر اعم از فعالیت‌های بازرگانی، فرهنگی، اداری، اجتماعی و ... بستگی کامل به شبکه ارتباطی شهر دارد. بنابراین، هرگونه طراحی در شهر باید هم‌زمان با بررسی و طراحی شبکه ارتباطی منطقی و معقول آن انجام گیرد. لیکن گاهی اوقات مشاهده می‌شود که طراحان با نادیده گرفتن اصول و قواعد ابتدایی شبکه ارتباطی در طرح‌های خود باعث آشفتگی و گسیختگی در کالبد شهری شده و علاوه بر زیان‌های غیرقابل جبران اقتصادی، معضلات اجتماعی - ترافیکی زیادی را به‌وجود می‌آورد. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم عظیم جابه‌جایی‌ها در سطح شهرها (از مرکز شهر گذشته یا به آن ختم می‌شود)، ضعف دسترسی و ساختار نامناسب شبکه حمل‌و‌نقل شهر، موقعیت فضایی کاربری‌ها، تراکم بیش از حد مرکز شهر، نامنسجم‌بودن تردد عابران‌پیاده و وسایل نقلیه و وجود گره‌های زیاد ترافیکی، همگی در افزایش معضلات اجتماعی ترافیکی شهرها تاثیر دارند. درگذشته راه‌ها و معابر، علاوه بر کارکرد ارتباطی، از نظر اجتماعی هم کاربرد داشتند. برخی آداب و رسوم اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مانند مراسم عزاداری در معابر اصلی و مهم شهر اجرا می‌شدند و به این ترتیب، معابر محل انجام بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی بودند که این موضوع امروزه شکل دیگری یافته و معابر و راه‌ها تنها به‌عنوان عناصر ارتباطی، آن‌هم بدون در نظرگرفتن عوامل کیفی نگریسته می‌شود.